محاسبات ابری در ساده‌ترین تعریف، به معنی ذخیره سازی و دسترسی به داده‌ها و برنامه‌ها از طریق اینترنت است. از نگاهی دیگر می‌توان محاسبات ابری را ارائه خدمات سخت افزاری و نرم افزاری در اینترنت تعریف کرد. در اسم این فناوری، ابر فقط استعاره‌ای از اینترنت است. شاید شما هم موافق باشید که دیگر انواع فلوچارت‌ها و ارائه‌های تصویری نمی‌توانند آنچنان که باید نمایانگر عظمت زیرساخت‌های اینترنتی موجود باشند. اما تصویر ابری با اتصالات گوناگون و ارائه اطلاعات در خروجی به مثابه جریان بارش باران می‌تواند تا حدودی نشاندهنده وسعت اینترنت باشد. در این مطلب سیارنیوز با این فناوری آشنا خواهیم شد.
مفهوم محاسبات ابری
محاسبات ابری چیزی فراتر از ذخیره سازی محلی داده‌‌هایتان است. در حالت عادی شما می‌توانید ذخیره داده‌ها یا اجرای برنامه‌ها را از روی هارددیسک سیستم خود انجام دهید. هر چیزی که برای این کار نیاز دارید باید به صورت فیزیکی در دسترستان باشد. پس وقتی با یک کامپیوتر یا کامپیوترهای موجود در یک شبکه محلی سر و کار داریم، دسترسی به داده‌ها سریع و آسان خواهد بود. این شیوه کاری، روند مرسوم صنعت کامپیوتر برای چند دهه بود. به عقیده برخی از افراد، این روش همچنان نسبت به روش محاسبات ابری از مزایا و محبوبیت بیشتری برخوردار است.
به کار بردن اصطلاح ابر به معنی نداشتن ابزار ذخیره سازی متصل به شبکه (NAS) در خانه هم است. در واقع ذخیره داده‌ها در یک شبکه خانگی یا اداری به معنی استفاده از ابر نیست. گرچه برخی از سرورهای NAS به شما اجازه دسترسی از طریق اینترنت به موارد مدنظرتان را می‌دهند.
شرایط استفاده از محاسبات ابری
امکان دسترسی به داده‌ها یا برنامه‌ها از طریق اینترنت یا حداقل داشتن داده‌هایی همگام با دیگر اطلاعات موجود در وب به معنی این است که در حال استفاده از فناوری محاسبات ابری هستید. اگر در حال کار در یک کسب و کار بزرگ باشید احتمالا اطلاعاتی در مورد اتفاقاتی که در آن سوی اتصالات اینترنتی می‌افتد دارید. اما به عنوان یک شخص حقیقی، شاید نتوانید تصوری واقعی از میزان و حجم پردازش داده‌ها در دیتاسنترها در ذهنتان داشته باشید. فقط به این فکر کنید که نیروی لازم برای این کار می‌تواند معادل نیروی مصرف شده برای شهری کوچک در طول یک سال باشد. پس هر جا که اینترنت باشد یعنی محاسبات ابری هم در اختیارتان است.
فضای ابری در دنیای کسب و کارها
وقتی صحبت از ابر در دنیای کسب و کارها می‌شود قضیه به کلی فرق میکند. بعضی از شرکت‌های بزرگ اقدام به پیاده سازی نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS) می‌کنند. بدین ترتیب مشترکان آن‌ها می‌توانند با پرداخت مبلغی از طریق اینترنت به این نرم افزار دسترسی داشته و از امکاناتش بهره ببرند. به عنوان مثال می‌توان به Salesforce اشاره کرد. ویژگی ابری دیگری که کسب و کارها می‌توانند از آن استفاده کنند پلتفرم به عنوان یک سرویس (PaaS) است. جایی که شرکت‌ها می‌توانند اپلیکیشن‌های اختصاصی خودشان را برای استفاده در تمام سطوح شرکت ایجاد کنند.
شرکت‌های بزرگی مثل آمازون، گوگل و مایکروسافت پا را از این هم فراتر گذاشته و از امکانی تحت عنوان زیرساخت به عنوان سرویس (IaaS) در فضای ابری استفاده کرده‌اند. این زیرساخت قابل اجاره به شرکت‌های دیگر است تا بتوانند اپلیکیشن‌ها و خدمات خود را روی آن ارائه کنند. به عنوان مثال، نتفلیکس یکی از مشترکان سرویس ابری AWS آمازون است.
محاسبات ابری یک کسب و کار بسیار بزرگ است. طبق نمودار زیر، در ۴ ماهه اول سال ۲۰۲۱ میلادی، شرکت آمازون تسلط نسبتا زیادی بر این بازار داشته است. این در حالی است که در دوران همه گیری ویروس کرونا، صنعت محاسبات ابری بر خلاف دیگر صنایع با رشد بیشتری هم مواجه شد. دلیل این امر این است که بسیاری از شرکت‌ها ترجیح دادند با استفاده از امکانات فضای ابری، امکان دورکاری برای کارمندانشان را بیش از پیش فراهم کنند. تدبیری که به بهترین شکل جواب داد.
فضای ابری در خدمت شما
نفوذ محاسبات ابری به قدری زیاد شده است که حالا به راحتی می‌تواند روی زندگی افراد عادی جامعه هم اثرگذار باشد. منظورمان افرادی مثل من و شما است که در خانه یا اداره نشسته ایم و به ساده‌ترین شکل ممکن از امکانات اینترنت استقاده می‌کنیم.
وقتی صحبت از مصارف خانگی می‌شود مرز بین محاسبات ابری و محاسبت محلی بسیار باریک می‌شود. به این خاطر که پردازش ابری قسمتی از همه چیزهایی است که امروزه روی کامپیوترهای ما وجود دارند.
مثلا ممکن است نرم افزاری که از آن استفاده می‌کنید از امکانات فضای ابری برای ذخیره سازی داده‌‌هایتان استفاده کند. نرم افزار آفیس مایکروسافت که امکان استفاده از مایکروسافت درایو برای ذخیره سازی اطلاعات روی اینترنت را دارد بهترین مثال از این نوع است.
مایکروسافت مجموعه‌ای از اپلیکیشن‌های تحت وب را ارائه داده است که همگی نسخه تحت وب نرم افزارهای معروفی مثل ورد، اکسل، پاورپوینت و وان نوت هستند. یعنی شما می‌توانید علاوه بر استفاده از این نرم افزارها روی ویندوز، از آن‌ها در فضای اینرنت هم بهره‌مند شوید.
سرویس های ابری
در ادامه به معرفی برخی از مهم‌ترین سرویس‌های ابری که احتمالا از آن‌ها استفاده کرده‌اید می‌پردازیم:
گوگل درایو: سرویسی برای ذخیره سازی آنلاین که می‌تواند اطلاعات دیگر اپلیکیشن‌های ابری را هم ذخیره کند. ضمنا شما می‌توانید از آن روی تبلت‌هایی مثل آپید یا گوشی‌های هوشمند هم استفاده کنید. در واقع بیشتر سرویس‌های گوگل را می‌توان مثالی از محاسبات ابری دانست. سرویس‌هایی مثل جیمیل، تقویم و نقشه گوگل از این دسته هستند.
آی کلود اپل: سرویس‌های ابری گوگل معمولا برای ذخیره سازی، پشتیبان گیری و همگام سازی مخاطبان، ایمیل‌ها، تقویم و … استفاده می‌شوند. ضمن اینکه با کمک این سرویس‌ها می‌توانید فایل‌هایی که در دستگاه‌های مختلف اپل دارید را با هم همگام سای کنید. همه داده‌هایی که نیاز دارید روی iOS، آیپد، مک یا حتی دستگاه‌های ویندوزی (در صورت نصب کنترل پنل آی کلود) در دسترس خواهند بود.
دراپ باکس: این سرویس به عنوان یک سرویس ساده و قابل اطمینان برای ذخیره سازی و همگام سازی فایل‌ها شناخته شده است.ویژگی‌های جدید که به دراپ باکس اضافه شده‌اند باعث بهبود بسیار خوب عملکرد آن شده‌اند.
اسلک: اگر از نرم افزاری استفاده می‌کنید که امکان تشکیل گروهی از افراد برای ارسال و دریافت سریع پیام‌ها را فراهم میکند پس در واقع در حال بهره بردن از امکانات دنیای محسابات ابری هستید. اسلک هم از جمله این نرم افزارها است که این روزها برای برقراری ارتباط از راه دور در محیط‌های کاری بسیار مورد استقبال قرار گرفته است.
سرویس‌های همگام سازی یا پشتیبان گیری از فایل‌ها همگی در فضای ابری کار می‌کنند. به این دلیل که نسخه نهایی فایل‌های شما را به صورت آنلاین ذخیره کرده و سپس آن‌ها را با فایل‌هایی که به صورت محلی ذخیره شده‌اند همگام سازی می‌کنند. ویژگی همگام سازی فایل‌ها حتی اگر به صورت محلی به فایل‌های مورد نظرتان دسترسی داشته باشید در واقع محصول دنیای پردازش ابری به شمار می‌رود.
کروم بوک‌ها
کروم بوک‌ها نمونه‌ای مدرن از دستگاه‌هایی هستند که کاملا بر اساس امکانات فضای ابری کار می‌کنند. فضای ذخیره سازی موجود در این لپتاپ‌ها فقط برای نصب و اجرای سیستم عامل کروم کافی هستند. در این لپتاپ‌ها در اقع مرورگر گوگل کروم تبدیل به یک سیستم عامل شده است. تقریبا هر کاری که در کروم بوک انجام می‌دهید آنلاین است. اجرای اپلیکیشن‌ها، پخش فایل‌های چند رسانه‌ای و ذخیره سازی‌ها همگی به صورت آنلاین انجام می‌شوند. به همین دلیل کروم بوک‌ها برای اهداف آموزشی بسیار محبوب هستند. اما جه اتفاقی می‌افتد اگر در جایی بدون اینترنت بوده و نیاز به دسترسی به داده‌های خود داشته باشید؟
معایب محاسبات ابری
یکی از مسائلی که در رابطه با محاسبات ابری وجود دارد وابستگی شدید آن به اینترنت است. در واقع بدون وجود اینترنت، عملا صحبت از پردازش ابری بی معنی خواهد بود.با فرض دسترسی به اینترنت در همه مکان‌ها و زمان‌ها، باز هم مسائلی چون سرعت و هزینه استفاده از آن مطرح می‌شود. واقعیت این است که استفاده از خدمات اینترنتی به صورت مداوم (آن یزی که در دنیابی ابری با آن مواجه هستیم) در بلندمدت هزینه‌های زیادی روی دست ما خواهد گذاشت.
بحث دیگری که مطرح است مربوط به امنیت می‌شود. اینترنت شما توسط شرکت‌های ISP کنترل می‌شود. ضمن اینکه سرویس‌های ارائه دهنده خدمات ابری هم می‌توانند به راحتی به فایل‌های ذخیره شده دسترسی داشته باشند. در حالی که در صورت ذخیره سازی محلی داده‌ها این کار به این راحتی‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود.
وابستگی شرکت‌ها به زیرساخت‌های ارائه شده در فضای ابری می‌تواند در مورادی بسیار خطرناک و هزینه‌بر باشد. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۷ بروز یک اشتباه در پیکربندی سرویس ذخیره سازی S۳ آمازون موجب محو شدن بخش بزرگی از اطلاعات ذخیره شده در اینترنت شد. این اتفاق در مقیاس کوچک‌تری در دسامبر سال ۲۰۲۱ هم تکرار شد.
در هر صوت با همه مزیت‌ها و معایبی که برای محاسبات ابری که برشمردیم نمی‌توان انکار کرد که این فناوری با سرعت زیادی در حال پیشرفت و همه گیر شدن است. طبیعتا در این حین راه حل‌هایی برای برطرف کردن مواردی که در این بخش به آن اشاره شد هم اندیشیده خواهد شد. با توجه به شواهدی که می‌بینیم آینده از آن محاسبات ابری خواهد بود.
لینک کوتاه: