شبکه مبحثی است که اکثر کاربران از آن فرار میکنند و علت امر را نیز پیچیدگی آن ذکر میکنند که باعث می‌شود امری کسل‌کننده به نظر آید. بسیاری از کاربران، به شبکه به عنوان مسیری صعب‌العبور می‌نگرند.
درک علت این امر چندان هم سخت نیست و آن به زمانی باز می‌گردد که تجهیزات شبکه همچون سوییچ، روتر، سوییچ و … هم بسیار گران بود و هم نصب و راه‌اندازی آنها بسیار با مشکل همراه بود و نیاز به تبحر خاصی داشت. به گونه‌ای که حتی در نسخه‌های اولیه ویندوز نیز شبکه‌سازی سیستم‌ها برای کاربران تقریبا غیر ممکن بود.
علاوه بر این، در سال‌های گذشته استفاده از کامپیوتر به این گستردگی نبود اما الان تقریبا در هر خانه‌ای یک کامپیوتر وجود دارد و کاربران به راحتی می‌توانند در خانه و یا با همسایه‌ها، شبکه برپا کنند و اینترنت و فایل‌های خود را به اشتراک بگذارند و یا با هم گیم دو یا چند نفر بازی کنند!
خوشبختانه فناوری شبکه نیز به مرور زمان توسعه یافته و نصب و راه‌اندازی تجهیزات امروزی خیلی آسان‌تر شده و البته قیمت آنها نیز بسیار ارزان‌تر از قبل است. برای مثال می‌توانید با صرف مبلغی کمتر از ۵۰ هزار تومان یک شبکه در خانه راه‌اندازی کنید.
بنابراین اکنون بهترین زمان برای تصمیم‌گیری درباره راه‌اندازی یک شبکه خانگی است. اگر تا به حال این کار را انجام نداده‌اید، ما طی این مقاله و سری مقاله‌های بعدی به شما خواهیم گفت که چگونه شبکه کاملا شخصی داشته باشید.
اشتراک‌گذاری پرینتر، فایل‌های صوتی و تصویری، اینترنت بی‌سیم، انجام بازی‌های چند نفره، تنها گوشه‌ای از امتیازات بسیار شبکه است. طی این سلسله مقالات، ما به تک‌تک این ویژگی‌ها پرداخته و نحوه بهره‌گیری حداکثر را تشریح خواهیم کرد.
متاسفانه شبکه نیز همانند باقی فناوری‌ها مشکلات خود را دارد. به همین دلیل یک بخش کامل تحت عنوان عیب‌یابی و رفع اشکالات معمول شبکه نیز در این سلسله مقالات گنجانده‌ایم.
مطمئن باشید مطالعه و پیگیری این سلسله مقالات و تحمل کمی دردسر، ارزش راه‌اندازی شبکه و برخورداری از امکانات بسیار آن را خواهد داشت.
معرفی شبکه کامپیوتری
شبکه کامپیوتری در ساده‌ترین مفهوم خود به معنی اتصال دو کامپیوتر به یکدیگر است، طوری که قادر به اشتراک‌گذاری فایل با یکدیگر باشند. در آن روزهای ابتدایی برای همین اتصال ساده لازم بود تجهیزاتی گران‌قیمت به همراه کابل‌های متعدد خریداری شود و مدت‌ها زمان صرف تنظیمات پیچیده شود، اما اکنون دیگر این به این شکل نیست.
تقریبا هر کامپیوتر یک کارت شبکه آنبورد دارد و برای برقراری ارتباط بین دو کامپیوتر تنها کافی است یک کابل شبکه با متراژ مورد نیاز خریداری شود که آن هم هزینه زیادی ندارد. پس از اتصال کابل چند لحظه انتظار لازم است تا سیستم‌ها خودشان به طور خودکار تنظیمات شبکه را اعمال کنند و به همین سادگی شبکه برقرار خواهد شد.
سوکت شبکه RJ45 یا پورت شبکه چیزی شبیه سوکت تلفن اما بزرگ‌‌تر از آن است. حتی کارت‌های شبکه بی‌سیم کار را راحت‌تر کرده‌اند و با بهره‌گیری از امواج رادیویی به عنوان رسانه ارتباطی، نیاز به کابل را نیز رفع کرده‌اند.
همانطور که می‌بینید، از لحاظ فیزیکی کار راه‌اندازی شبکه خانگی بسیار آسان شده است و تنها راه‌اندازی امکانات شبکه و بهره‌گیری از آنها باقی ماجراست که در ادامه به توضیح هر یک از آنها می‌پردازیم.
آشنایی با مبانی و اصول شبکه
برای راه‌اندازی شبکه خانگی، خواه کابلی خواه بی‌سیم، مهم‌ترین چالش، اصطلاحات و واژه‌های تخصصی این مبحث است. در این قسمت به شما نشان خواهیم داد که چگونه مشکلات ساده‌تر از آن چیزی هستند که در ابتدا به نظر می‌رسند.
قبل از آنکه وارد بحث شبکه شویم، بهتر است به شما اخطار کنیم که خود را آماده ورود به دریایی از اصطلاحات و واژه‌های تخصصی کنید. البته هر بخشی از دنیای کامپیوتر اصطلاحات خاص خود را دارد، اما در زمینه شبکه این اصطلاحات خیلی فنی‌تر و پیچیده‌تر می‌شوند.
اصولاً شبکه بیشتر با اصطلاحاتی معرفی می‌شود که خیلی زود فراموش می‌شوند، اصطلاحاتی مثل WAN (Wide Area Network)، PAN (Personal Area Network)، ( CAN Campus Area Network و یا (MAN (Metropolitan Area Network، اما مدلی که شما در خانه راه‌اندازی می‌کنید از نوع شبکه محلی LAN خواهد بود.
راه‌اندازی شبکه خانگی به دو صورت کابلی و بی‌سیم میسر است که هر یک از این‌ها مزایا و معایب خود را دارد. تصمیم‌گیری درباره اینکه شبکه کابلی مناسب کار شماست یا شبکه بی‌سیم، بستگی به شرایط دارد. همچنین می‌توانید ترکیبی از این دو نوع را نیز داشته باشید.
امروزه اغلب شبکه‌ها از نوع توپولوژی ستاره‌ای یا Star هستند که در آن معمولاً کابل نوع UTP و کانکتور RJ45 استفاده می‌شود. کابل (UTP (Unshielded Twisted Pairیکی از متداول‌ترین کابل‌های مورد استفاده در شبکه‌های مخابراتی و کامپیوتری است. این کابل‌ها خود به چندین نوع مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند که در جدول ۱ توضیحات هر یک آورده شده است. کابل CAT5 متداول‌ترین نوع کابل UTP محسوب می‌شود.
جدول ۱: انواع کابل‌های UTP
شبکه کابلی
در شبکه کابلی تمامی کامپیوترها از طریق کابل به شبکه متصل می‌شوند. این کابل‌ها از نظر ظاهری کمی ضخیم‌تر از کابل تلفن هستند. شبکه کابلی امتیازاتی دارد که موارد ذیل از جمله آنهاست:
- تجهیزات آن ارزان است.
- اغلب کامپیوترهای مدرن دارای کارت شبکه کابلی آنبورد هستند.
- سرعت انتقال داده در شبکه کابلی تا حدودی سریع‌تر از شبکه بی‌سیم است.
- عموماً امنیت در شبکه‌های کابلی بیشتر است، زیرا دسترسی فیزیکی به این شبکه‌ها سخت‌تر است.
از طرف دیگر شبکه کابلی معایبی نیز دارد:
- کابل‌کشی بین تمامی اتاق‌ها مشکل است.
- کابل شبکه باعث درهم ریختگی نظم اتاق‌ها می‌شود.
- کابل شبکه ممکن است شل شده و باعث قطعی ارتباط شود.
- اگر ظرفیت شبکه اندک باشد، افزودن کامپیوترهای بیشتر باعث افزایش غیر منتظره هزینه‌ها خواهد شد.
سرعت شبکه کابلی معمولاً براساس مگابیت بر ثانیه (Mbits/sec) بیان می‌شود که اشاره به حجم داده قابل انتقال دارد. معمول‌ترین سرعت شبکه کابلی ۱۰ مگابیت بر ثانیه و ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه است.
اما تجهیزاتی نیز وجود دارد که تا حجم انتقال ۱ گیگابیت بر ثانیه را نیز پشتیبانی میکنند. به شبکه‌هایی که با چنین سرعتی کار میکنند گیگابیت اترنت (Gigabit Ethernet, GbE, GigE) گفته می‌شود. همچنین تجهیزات شبکه کابلی سریع‌تر از این‌ها نیز وجود دارد که هنوز برای استفاده خانگی ارایه نشده‌اند.
شبکه بی‌سیم
شبکه‌های بی‌سیم به جای کابل از سیگنال رادیویی برای مخابره دیتا بین تجهیزات شبکه استفاده میکنند. به این شبکه‌ها اصطلاحاً WLAN (Wireless LAN) یا WiFi (Wireless Fidelity) گفته می‌شود.
شبکه‌های بی‌سیم در مقایسه با شبکه‌های کابلی از امتیازاتی برخوردارند:
- راه‌اندازی شبکه بی‌سیم آسان‌تر از راه‌اندازی شبکه کابلی است، زیرا در این شبکه به کابل‌کشی نیازی نیست.
- اضافه کردن کامپیوتر به این نوع شبکه آسان‌تر است.
- در شبکه بی‌سیم می‌توان تجهیزات را در محدوده دامنه برد امواج بدون هیچ زحمت و دردسری جابجا کرد.
- شبکه بی‌سیم به سرعت در حال تبدیل شدن به متداول‌ترین نوع شبکه خانگی است، بنابراین شبکه بی‌سیمی که امروز راه‌اندازی می‌کنید از عمر مفید بیشتری نسبت به شبکه کابلی برخوردار خواهد بود.
البته این شبکه‌ها در مقایسه با شبکه کابلی معایبی نیز دارند:
- تجهیزات گران‌تر
- سرعت انتقال دیتای کندتر
- حفظ امنیت مشکل‌تر
- احتمال تداخل با دیگر دستگاه‌های اطراف همچون اجاق مایکرویو و تلفن بی‌سیم
- کاهش دامنه برد امواج به دلیل موانع ساختمانی
در حالت ایده‌آل این طور باید باشد که فقط یک نوع شبکه بی‌سیم وجود داشته باشد و با تمامی تجهیزات شبکه سازگار باشد. اما متأسفانه این طور نیست و براساس اعلام انجمن مهندسین برق و الکترونیک (IEEE) بیش از ۲۰ نوع استاندارد برای این نوع شبکه وجود دارد که خوشبختانه اغلب آنها برای مقاصد مهندسی مورد استفاده قرار می‌گیرند و فقط ۴ نوع استاندارد بی‌سیم برای شبکه‌های خانگی کاربرد دارد: ۸۰۲.11a، ۸۰۲.11b، ۸۰۲.11g و ۸۰۲.11n.
معرفی استانداردهای بی‌سیم
قدیمی‌ترین تجهیزات شبکه بی‌سیم از استاندارد ۸۰۲.11bبرخوردارند. این استاندارد به محض معرفی توسط شرکت اپل در تجهیزات شبکه بی‌سیم فرودگاهی‌اش مورد استفاده قرار گرفت. به دلیل اینکه این استاندارد نخستین استاندارد بی‌سیم است، قاعدتاً کندترین استاندارد بی‌سیم موجود نیز به شمار می‌رود (جدول ۲).
این استاندارد چون از فرکانس رادیویی غیر مجاز ۲.۴ گیگاهرتز (اجاق‌های مایکروویو، تلفن بی‌سیم و تجهیزات بلوتوث از این فرکانس بهره می‌برند) استفاده می‌کند، همواره باعث تداخل امواج می‌شود.
مدتی پس از عرضه ۸۰۲.11b، در همان سال استاندارد ۸۰۲.11a معرفی شد. این استاندارد به دلیل بهره‌گیری از طیف فرکانسی مجاز، مشکل تداخل امواج نداشت.
تا همین چندی پیش استاندارد ۸۰۲.11g جدیدترین استاندارد به شمار می‌رفت که البته از همان فرکانس رادیویی غیر مجاز ۲.۴ گیگاهرتز بهره می‌برد و در سرعت ۱۱ مگابیت بر ثانیه با استاندارد ۸۰۲.11b سازگار است.
جدیدترین استاندارد بی‌سیم در حال حاضر استاندارد ۸۰۲.11n است و مشخصات آن را می‌توانید در جدول ۲ مشاهده کنید. یکی از مزایای جالب توجه ۸۰۲.11n پشتیبانی از استاندارد ۸۰۲.11b است. در نتیجه ارتقای تجهیزات ۸۰۲.11b به استاندارد جدید ۸۰۲.11n امری آسان خواهد بود.
جدول ۲: مشخصات اصلی استانداردهای بی‌سیم
در شماره بعد، مزایای شبکه خانگی را بررسی خواهیم کرد و سپس امکانات شبکه ویندوز ایکس‌پی و نحوه پیکربندی شبکه در این سیستم‌عامل را توضیح خواهیم داد.
لینک کوتاه: