سقوط بی‌سابقه هش‌ریت بیت‌کوین؛ بحران انرژی، تحولات ژئوپلیتیک و بازتوزیع قدرت استخراج (قسمت دوم)

با عمیق‌تر شدن بحران انرژی در ایران، استخراج بیت‌کوین—چه قانونی و چه غیرقانونی—به نقطه تلاقی منافع اقتصادی، ضعف ساختاری و چالش‌های ژئوپلیتیکی بدل شده است. در این بخش، نگاهی دقیق‌تر به مقیاس، شیوه‌های عملیاتی، نقش زیرساخت‌های ارتباطی و پیامدهای سیاستی استخراج رمزارز در ایران می‌اندازیم، تا تصویر روشن‌تری از تعامل پیچیده بین انرژی و فناوری در یکی از پرچالش‌ترین نقاط جهان ارائه دهیم.

مسیح علوی فعال حوزه استخراج رمزارز، این تحلیل را برای زیمانیوز تهیه کرده است. این مطلب در دوبخش منتشر می‌شود و آنچه پیش‌رو دارید، بخش دوم آن است.

در بخش نخست این مقاله، نگاهی داشتیم به افت چشم‌گیر هش‌ریت شبکه بیت‌کوین در سطح جهانی و جایگاه نه‌چندان مؤثر ایران در این بازتوزیع قدرت پردازشی. حال در بخش دوم، تمرکز بر درون مرزهاست: وضعیت فعلی ماینینگ در ایران، ابعاد مصرف انرژی، شیوه‌های دور زدن محدودیت‌ها، و سیاست‌هایی که نه‌تنها در حل بحران ناکام مانده‌اند، بلکه زمینه‌ساز پیچیدگی‌های تازه‌تری شده‌اند. پرسش اصلی این است: آیا استخراج بیت‌کوین در ایران یک فرصت اقتصادی است یا باری بر دوش زیرساخت‌های در حال فرسایش؟

۴. چشم‌انداز استخراج بیت‌کوین در ایران، بررسی عمیق‌تر

۴.۱ مقیاس و ماهیت عملیات استخراج

ایران دارای صنعت استخراج بیت‌کوین قابل توجهی است، اما عمدتاً زیرزمینی. ظرفیت استخراج قانونی تنها ۵ مگاوات (MW) تخمین زده می‌شود، در حالی که استخراج غیرقانونی تقریباً ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ گیگاوات (GW) است.۲۴ این امر استخراج غیرقانونی را ۳۰۰ برابر بزرگتر از عملیات قانونی می‌کند.۲۵ تا سال ۲۰۲۳، تخمین زده می‌شود که ۱۸۰,۰۰۰ دستگاه استخراج ارز دیجیتال در حال استفاده بوده‌اند. مقامات ادعا می‌کنند که از اوایل سال ۲۰۲۲ بیش از ۲۵۲,۰۰۰ دستگاه استخراج غیرقانونی را توقیف کرده‌اند که در صورت عملیاتی بودن، حدود ۸۰۴ مگاوات برق مصرف می‌کردند.۲۴ با وجود این سرکوب‌ها، تخمین‌ها نشان می‌دهد که حدود ۵۰۰,۰۰۰ دستگاه استخراج غیرقانونی همچنان در ایران فعال هستند.

بر اساس مصرف متوسط ۳.۲ کیلووات هر ماینر، و تخمین حدودی ۵۰۰,۰۰۰ ماینر غیرقانونی که احتمالا هنوز در حال فعالیت هستند ۲۶، کل مصرف برق تخمینی برای استخراج غیرقانونی ۵۰۰,۰۰۰ ماینر * ۳.۲ کیلووات/ماینر = 1,۶۰۰,۰۰۰ کیلووات =  1.6گیگاوات خواهد بود. این محاسبه با تخمین ۲ برابر شدن تعداد ماینر‌های زیرزمینی در ایران برای استخراج زیرزمینی مطابقت نزدیکی دارد. این مصرف قابل توجه برق، فشار زیادی را که استخراج غیرقانونی بر شبکه برق ملی از پیش ناپایدار ایران وارد می‌کند، برجسته می‌سازد.

مدل‌های ماینر رایج در ایران شامل: hydro 198TH/s, M50 124TH/s, S19 90TH/s, S19 100TH/s, S19pro 110TH/s, S19k 120TH/s, M3 12TH/s است. مدل‌های قدیمی‌تر و کم‌بازده‌تر مانند Antminer S9 و M3 همچنان به دلیل برق غیرقانونی و گاها ارزان در ایران بسیار رایج هستند، که حتی سخت‌افزار قدیمی را نیز سودآور می‌کند.

در حالی که استخراج غیرقانونی بیت‌کوین در ایران مقدار قابل توجهی برق (تخمینی ۱.۶ گیگاوات) مصرف می‌کند، این میزان تنها بخش نسبتاً کوچکی (تقریباً ۶-۸ درصد) از کسری قابل توجه برق کلی ایران (۲۰-۲۷ گیگاوات) را تشکیل می‌دهد. تمرکز نامتناسب رسانه‌ها و مقامات بر استخراج غیرقانونی به نظر می‌رسد ابزاری روایی برای انحراف توجه از مسائل عمیق‌تر و ساختاری در بخش انرژی ایران است.۲۵ این دستکاری روایی مانع از سیاست‌گذاری مؤثر و جامع با تخصیص نادرست توجه عمومی و منابع می‌شود. این امر از رویکردی جامع به بحران انرژی جلوگیری می‌کند، که اساساً نیازمند رسیدگی به ناکارآمدی‌های زیرساختی طولانی‌مدت، سرمایه‌گذاری ناکافی و مسائل حاکمیتی است تا صرفاً هدف قرار دادن یک نشانه.

جدول ۲: مشخصات ماینرهای رایج بیت‌کوین در ایران و مصرف برق تخمینی

مدل ماینرهش‌ریت (TH/s)مصرف برق تخمینی (kW)
Hydro۱۹۸۵.۵
M50۱۲۴۳.۳
S19۹۰۳.۲
S19jPro۱۰۰۳.۲
S19Pro۱۱۰۳.۲
S19K۱۲۰۲.۸
M3۱۲۲

۴.۲ استخراج خارج از شبکه و منابع انرژی

در حالی که درصد مشخصی برای استخراج خارج از شبکه در داده‌ها ارائه نشده است، سودآوری استثنایی استخراج بیت‌کوین در ایران، که ناشی از نرخ‌های برق بسیار یارانه‌ای (حتی تا ۰.۰۱ تا ۰.۰۵ دلار در هر کیلووات ساعت) است ۲۴، انگیزه قوی برای عملیات غیرقانونی ایجاد می‌کند. گزارش‌ها حاکی از آن است که بخشی از ماینینگ زیرزمینی با دسترسی به گاز یا دیزل باعث ایجاد نیروگاه‌های خود تامین خود مصرف و خطوط برق خصوصی شده است. این امر نشان می‌دهد که بخشی از استخراج غیرقانونی در مقیاس بزرگ می‌تواند از منابع تولید برق اختصاصی، احتمالاً خارج از شبکه (مانند ژنراتورهای گازی یا دیزلی) برای اطمینان از تداوم عملیاتی و فرار از شناسایی استفاده کند. با توجه به مقیاس استخراج غیرقانونی و ضرورت اجتناب از سرکوب‌های دولتی، استفاده از ژنراتورهای خصوصی یک استراتژی منطقی است، به ویژه برای عملیات‌های بزرگتر و سازمان‌یافته‌تر.

بخش قابل توجهی از استخراج غیرقانونی بیت‌کوین در ایران احتمالاً به طور جزئی یا کامل خارج از شبکه ملی برق فعالیت می‌کند و از ژنراتورهای گازی و دیزلی خصوصی استفاده می‌نماید. این استراتژی ناشی از دو ضرورت اصلی است: فرار از شناسایی توسط دولت و حفظ عملیات استخراج مداوم در بحبوحه بی‌ثباتی شبکه و سرکوب‌های رسمی، با بهره‌گیری از سودآوری بالای استخراج با انرژی یارانه‌ای یا برق تولید شده خصوصی. این شیوع استخراج خارج از شبکه تلاش‌های دولت ایران برای کنترل و تنظیم مصرف انرژی مرتبط با استخراج را پیچیده می‌کند. این امر محدودیت‌های ذاتی سیاست‌های مدیریت انرژی متمرکز بر شبکه را در مواجهه با یک صنعت بسیار غیرمتمرکز و غیرقانونی برجسته می‌سازد و همچنین وجود یک بازار سیاه برای سوخت برای تأمین انرژی این ژنراتورهای خصوصی را نشان می‌دهد.

۴.۳ استارلینک و اتصال برای استخراج

تحلیلگران صنعت تخمین می‌زنند که حدود ۲۰,۰۰۰ ۳۵ تا بیش از ۳۰,۰۰۰ ۳۷ دیش استارلینک مخفیانه در اوایل سال ۲۰۲۵ در ایران فعال هستند. برخی مقامات ایرانی حتی ارقامی بیش از ۱۰۰,۰۰۰ کاربر را که از اینترنت ماهواره‌ای بهره می‌برند، ذکر کرده‌اند.۳۷ این دستگاه‌ها عمدتاً به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند ۳۶ و توسط دولت ایران غیرقانونی تلقی می‌شوند، به طوری که نگهداری آنها خطر پیگرد قانونی را در پی دارد.۳۶

در حالی که برخی گزارش‌ها نشان می‌دهند “افراد ثروتمند حتی از شبکه ماهواره‌ای استارلینک ایلان ماسک برای فرار کامل از نظارت استفاده می‌کنند” ۲۵ (با اشاره به دسترسی عمومی به اینترنت)، خطرات امنیتی مرتبط با استفاده از استارلینک برای استخراج بیت‌کوین پرمصرف، فوق‌العاده بالا است. دولت ایران به صراحت پایانه‌های استارلینک را “غیرقانونی” اعلام کرده و برای واردات یا عملیات آنها تهدید به پیگرد قانونی کرده است.۳۶ مقامات فعالانه دیش‌ها را مصادره کرده‌اند.۳۷ مورد استفاده اصلی و ایمن‌تر برای استارلینک در طول قطعی‌های اینترنت، ارتباط و دسترسی به اطلاعات بدون سانسور است.۲۵ استفاده از اتصال استارلینک برای استخراج بیت‌کوین، که یک فعالیت پرمصرف، با حرارت بالا و در نتیجه قابل شناسایی فیزیکی است، به طور قابل توجهی خطر کشف و مصادره را افزایش می‌دهد. این امر به ویژه با توجه به تلاش‌های دولت برای ردیابی ماینرها از طریق آدرس‌های IP و حملات فیزیکی صادق است.۲۵ نگرانی‌های ذاتی امنیت سایبری مرتبط با استارلینک (مانند پتانسیل پروتکل‌های امنیتی ضعیف، دسترسی غیرمجاز) ۳۹، خطر را برای افرادی که در فعالیت‌های غیرقانونی مشارکت دارند، بیشتر می‌کند.

در حالی که تخمین زده می‌شود ۳۰,۰۰۰ (یا بیشتر) دستگاه استارلینک به طور غیرقانونی وارد ایران شده‌اند، استفاده گسترده از آنها برای استخراج بیت‌کوین بسیار بعید است. خطرات امنیتی قابل توجه، از جمله پیگرد قانونی دولتی و مصادره دستگاه، همراه با قابلیت شناسایی ذاتی عملیات استخراج پرمصرف، استارلینک را به یک راه حل اینترنتی غیرعملی و با ریسک بیش از حد بالا برای استخراج غیرقانونی در مقیاس بزرگ تبدیل می‌کند. کاربرد اصلی آن برای ایرانیان، دور زدن محدودیت‌های اینترنت برای ارتباط و دسترسی به اطلاعات باقی می‌ماند. این وضعیت محدودیت‌های عملی راه‌حل‌های فنی را در مواجهه با کنترل قاطع دولتی و انگیزه‌های بازدارنده قابل توجه برای مشارکت در فعالیت‌های اقتصادی پرخطر، حتی در صورت وجود سودهای بالقوه زیاد، برجسته می‌کند. نگرانی اصلی دولت ایران به نظر می‌رسد کنترل جریان اطلاعات است ۳۶ تا صرفاً پهنای باند، که بر ارزیابی خطر برای استفاده‌های مختلف غیرقانونی از استارلینک تأثیر می‌گذارد.

۵. بحران انرژی زیربنایی ایران و پیامدهای سیاستی

۵.۱ بررسی ساختاری ناکارآمدی انرژی ایران

نیروگاه‌های حرارتی ایران، که بیش از ۹۰ درصد ظرفیت تولید برق کشور را تشکیل می‌دهند ۳۰، با میانگین بازدهی کمتر از ۴۰ درصد کار می‌کنند و تنها بهبود سالانه ناچیزی معادل ۰.۱ درصد را نشان می‌دهند.۳۰ در حالی که برخی گزارش‌ها نشان می‌دهند میانگین بازدهی اخیراً از ۳۹.۶ درصد ۴۱ یا ۳۹.۵۶ درصد ۴۲ فراتر رفته و واحدهای جدیدتر کلاس F می‌توانند از ۵۸ درصد بازدهی داشته باشند ۴۲، میانگین کلی همچنان به شدت پایین است. این ناکارآمدی منجر به هدر رفت قابل توجه سوخت و کمک قابل توجهی به کسری انرژی می‌کند که با نگرانی کاربر در مورد بازدهی کمتر از ۳۵ درصد مطابقت دارد.

بخش قابل توجهی از برق تولیدی ایران در طول انتقال و توزیع از بین می‌رود. تخمین‌ها نشان می‌دهد که تقریباً ۱۳ درصد برق تلف می‌شود، که معادل تقریباً ۴۰ درصد کل مصرف خانگی است.۳۰ منابع دیگر از تلفات بیش از ۱۱ درصدی ۴۳ یا حتی “تقریباً ۴۰ درصد گاز طبیعی و برق خانگی در طول تولید و انتقال” به دلیل شبکه‌های قدیمی و نگهداری ناکافی خبر می‌دهند.۴۲ در حالی که یک گزارش ادعا می‌کند تلفات در سال ۲۰۱۸ از ۲۱.۵ درصد در سال ۲۰۰۷ به ۱۰ درصد کاهش یافته است ۴۴، ارقام اخیر نشان‌دهنده تلفات بالای مداوم است که با محدوده ۱۲-۲۰ درصدی مشخص شده توسط کاربر مطابقت دارد.

ایران با بحران شدید و رو به رشد برق دست و پنجه نرم می‌کند، با کسری پیش‌بینی شده ۲۵,۰۰۰ مگاوات (۲۵ گیگاوات) برای سال ۲۰۲۵.۳۰ این رقم در محدوده ۲۰-۲۷ گیگاوات مشخص شده توسط کاربر قرار می‌گیرد. برخی تخمین‌های قبلی کسری ۱۴,۰۰۰-۱۵,۰۰۰ مگاوات را در اوج تقاضای تابستان نشان می‌دادند.۴۵ ظرفیت اسمی تولید برق کشور حدود ۹۴ گیگاوات است، اما تنها حدود ۶۲ گیگاوات آن واقعاً عملیاتی است.۴۶

بحران شدید انرژی در ایران ناشی از دهه‌ها سرمایه‌گذاری ناکافی، نگهداری نامناسب، و اتکای بیش از حد به سوخت‌های فسیلی است.۳۰ این امر منجر به فرسودگی زیرساخت‌ها، نیروگاه‌های ناکارآمد، و تلفات بالای انتقال شده است. این بحران ماهیتی ساختاری دارد، نه فصلی.۳۰ این مشکلات عمیق‌تر، ریشه‌های اصلی کمبود برق و بی‌ثباتی شبکه هستند که استخراج غیرقانونی، با وجود مصرف قابل توجه انرژی، تنها بخش کوچکی از این شکاف را به خود اختصاص داده است.

۵.۲ خصوصی‌سازی و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر

یکی از اهداف فصل انرژی برنامه هفتم توسعه با هدف خصوصی‌سازی بخش عمده‌ای از فروش برق است، اما پیشرفت در این زمینه بسیار کند است. این امر با شبکه‌ای پیچیده از شرکت‌های دولتی، عدم آمادگی لازم و اینترسی شدید زیرمجموعه‌های توانیر با مشکل مواجه شده است.۴۸ این بازیگران شبه‌دولتی اغلب منافع خود را در اولویت قرار می‌دهند که منجر به سوءمدیریت و فساد و به حاشیه راندن مشارکت بخش خصوصی واقعی می‌شود.۴۹ ایران پتانسیل خورشیدی عظیمی دارد (۲,۸۰۰-۳,۲۰۰ ساعت آفتاب در سال).۵۰ با این حال، ظرفیت فعلی انرژی‌های تجدیدپذیر پایین است (۱.۸ درصد از کل، ۱ گیگاوات خورشیدی/بادی).۴۵ در حالی که برنامه‌هایی برای افزودن ۱۱.۵ گیگاوات خورشیدی تا مارس ۲۰۲۶ وجود دارد ۵۱، محدودیت‌های ظرفیت شبکه، شکاف‌های فناوری و تحریم‌های بین‌المللی مانع از یکپارچه‌سازی گسترده می‌شوند.۴۲ انرژی خورشیدی تنها می‌تواند بخشی از عدم تعادل را به دلیل این “موانع جدی بین‌المللی و نهادی” برطرف کند.۵۰

بخش انرژی ایران با ترکیبی از ناکارآمدی‌های نهادی، سیاست‌های داخلی نادرست (یارانه‌های هدف‌گذاری نشده، حاکمیت پراکنده، سرمایه‌گذاری ناکافی) و فشارهای خارجی (تحریم‌ها) دست و پنجه نرم می‌کند.۴۲ این مسائل محیطی غیررقابتی ایجاد کرده و اجرای اصلاحات لازم را دشوار می‌سازد که منجر به هزینه‌های اقتصادی و زیست‌محیطی مداوم می‌شود.۴۲ این مشکلات ساختاری، توسعه پایدار بخش انرژی و حرکت به سمت خصوصی‌سازی و انرژی‌های تجدیدپذیر را به شدت کند کرده است.

۵.۳ راهکارهای بهینه‌سازی مصرف و توسعه شبکه

فراتر از توسعه منابع جدید برق، بهینه‌سازی مصرف و توسعه شبکه برای ایران بسیار مهم است. اقدامات بهره‌وری انرژی سریع‌تر قابل اجرا هستند. به عنوان مثال، تغییر روشنایی معابر و تعویض موتور کولرهای قدیمی با موتورهای BLDC (Brushless DC) می‌تواند به طور قابل توجهی کارایی را افزایش دهد.۵۵ سیستم‌های مدیریت انرژی هوشمند (مانند پروژه فهام در ایران) می‌توانند داده‌های بلادرنگ را برای مدیریت بار بهتر، کاهش تلفات و بهبود کارایی ارائه دهند.۵۶

سرمایه‌گذاری در زیرساخت خودروهای برقی (EV) می‌تواند مصرف سوخت (۸-۹ هزار لیتر در هر خودرو در سال) و آلودگی را در شهرهای بزرگ به میزان قابل توجهی کاهش دهد.۵۸ وزارت نفت قبلاً توسعه زیرساخت EV را آغاز کرده و الزام به نصب واحدهای شارژ در پمپ بنزین‌های جدید را صادر کرده است۵۸ این امر همچنین به چالش آلودگی هوا در کلان‌شهرهایی مانند تهران می‌پردازد.۵۶

 اما تجربه نشان داده است که اینگونه پرو‌‌ژ‌ه‌ها وقتی در قالب دولتی مطرح می‌شود تا عملی شدن و رسیدن به خواسته‌ها فاصله بسیاری زیادی دارد یک رویکرد جامع، که توسعه عرضه را با مدیریت تقاضا و نوسازی شبکه ترکیب می‌کند، برای امنیت انرژی ایران ضروری است. اقدامات بهره‌وری انرژی، عملیاتی شدن سریع‌تر و مزایای زیست‌محیطی را ارائه می‌دهند، در حالی که پذیرش خودروهای برقی هم مصرف سوخت و هم آلودگی شهری را کاهش می‌دهد. این رویکرد چندوجهی برای حل بحران انرژی ایران که ریشه‌های عمیق و ساختاری دارد، حیاتی است.

۶. سخن آخر و توصیه‌ها

کاهش هش‌ریت جهانی مشاهده شده در دوره می-ژوئن ۲۰۲۵ یک پدیده چندعاملی است و صرفاً به درگیری ایران و اسرائیل محدود نمی‌شود. این کاهش بیشتر تحت تأثیر اقتصاد پس از هاوینگ بیت‌کوین، افزایش هزینه‌های انرژی و موج‌های گرما در آمریکای شمالی، و مشکلات ساختاری عمیق در بخش انرژی ایران قرار گرفته است. در حالی که درگیری ژئوپلیتیکی به عنوان یک شوک محلی و عامل جزئی در کاهش هش‌ریت جهانی عمل کرد، اما به طور قابل توجهی آسیب‌پذیری‌های انرژی ریشه‌دار ایران را آشکار ساخت. صنعت استخراج جهانی در حال تطبیق با محیطی جدید و کم‌سودتر پس از هاوینگ است.

توصیه‌ها

  • برای صنعت استخراج جهانی ماینرها باید به طور فزاینده‌ای بر بهره‌وری انرژی تمرکز کنند و به دنبال مناطق با برق پایدار و کم‌هزینه باشند. تنوع بخشیدن به جریان‌های درآمدی، مانند میزبانی سرویس‌های هوش مصنوعی، می‌تواند به افزایش انعطاف‌پذیری در برابر نوسانات بازار کمک کند.۱۱
  • برای بخش انرژی ایران به جای تمرکز صرف بر استخراج غیرقانونی، اولویت‌بندی اصلاحات ساختاری ضروری است. این اصلاحات شامل خصوصی‌سازی واقعی بخش برق، نوسازی جامع شبکه، زیرساخت دیجیتال و اجرای برنامه‌های بهره‌وری انرژی مانند بهبود روشنایی معابر، تعویض کولرهای قدیمی با موتورهای BLDC و پیاده‌سازی سیستم‌های مدیریت انرژی هوشمند است. سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، به ویژه خورشیدی، باید در کنار توسعه و تقویت زیرساخت‌های شبکه موجود انجام شود تا از جذب ظرفیت‌های جدید اطمینان حاصل شود. تسریع در توسعه زیرساخت‌های خودروهای برقی نیز برای کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا در شهرهای بزرگ حیاتی است.
  • برای سیاست‌گذاران (به طور کلی) شناخت تعامل پیچیده انرژی، اقتصاد و ژئوپلیتیک در زیرساخت‌های دیجیتال ضروری است. توسعه استراتژی‌های انعطاف‌پذیر که هم به شوک‌های کوتاه‌مدت و هم به روندهای ساختاری بلندمدت می‌پردازند، برای تضمین پایداری و امنیت سیستم‌های حیاتی در مقیاس جهانی اهمیت فزاینده‌ای دارد.

منابع

  1. The analyzed data from five mining pools covers the period from May 29 to June 27, 2025.
  2. Bitcoin hashrate down ~15% since June 15, steepest drop in 3 years, accessed June 25, 2025, https://cointelegraph.com/news/bitcoin-hashrate-down-15-since-june-15-biggest-drop-in-3-years
  3. What is a Bitcoin Mining Pool? – Bitbo, accessed June 25, 2025, https://bitbo.io/glossary/mining-pool/
  4. The River Bitcoin Adoption Report 2025, accessed June 25, 2025, https://river.com/learn/files/river-bitcoin-adoption-report-2025.pdf
  5. Iran enters near-total internet blackout, NetBlocks says, accessed June 29, 2025,
  6. Iran’s Internet Partially Restored After 62-Hour Blackout – IranWire, accessed June 28, 2025,
  7. A Day Later, Watchdog Says Iranians Still Largely Cut Off From Internet By Authorities, accessed June 29, 2025, https://www.rferl.org/a/netblocks-iranians-outage-internet/33448841.html
  8. ‘Worst internet shutdown’: Iranians abroad fear for loved ones amid blackout back home – The National News, accessed June 29, 2025, https://www.thenationalnews.com/news/mena/2025/06/21/iranians-abroad-fear-for-loved-ones-lives-amid-internet-blackout-back-home/
  9. Iran’s internet restored: Blackout was ‘double-edged sword’ that fuelled public frustration, says expert | The National, accessed June 28, 2025, https://www.thenationalnews.com/future/technology/2025/06/25/iran-internet-restored-israel/
  10. Iran internet blackout impacts daily life – DevX, accessed June 29, 2025, https://www.devx.com/daily-news/iran-internet-blackout-impacts-daily-life/
  11. Bitcoin Mining Costs Surge 35% to $70,000 in Q2 2025 Driven by Energy Prices – AInvest, accessed June 28, 2025, https://www.ainvest.com/news/bitcoin-mining-costs-surge-35-70-000-q2-2025-driven-energy-prices-2506/
  12. Miners in tight spot as post-halving takes dent on revenue – CoinGeek, accessed June 29, 2025, https://coingeek.com/miners-in-tight-spot-as-post-halving-takes-dent-on-revenue/
  13. Texas paid bitcoin miner more than $31 million to cut energy usage during heat wave, accessed June 28, 2025, https://www.cbsnews.com/news/bitcoin-mining-cryptocurrency-riot-texas-power-grid/
  14. ERCOT predicts record power demand, lower outage risk in Texas this summer – KVUE, accessed June 29, 2025, https://www.kvue.com/article/news/local/texas/ercot-record-power-demand-texas-summer/269-455041bb-a804-4042-afbd-f83b8d6b1551
  15. ERCOT forecasts record electric demand amid hot, dry summer | Community Impact, accessed June 29, 2025, https://communityimpact.com/austin/south-central-austin/government/2025/06/24/ercot-forecasts-record-electric-demand-amid-hot-dry-summer/
  16. Is the Texas power grid prepared for summer 2025 heat? – Energy Capital HTX, accessed June 29, 2025, https://energycapitalhtx.com/Guest-Columns/texas-power-grid-summer
  17. Extreme Heat Puts Strain on Power Grids in Major Cities – SFL Media, accessed June 29, 2025, https://sfl.media/extreme-heat-puts-strain-on-power-grids-in-major-cities/
  18. ۲۰۲۵-۲۰۲۶ PJM Capacity Auction & Its Consumer Impact – Integrity Energy, accessed June 29, 2025, https://www.integrityenergy.com/resources/about-us/news-media/pjm-announces-expensive-energy-changes-in-2025/
  19. Bitcoin mining 2025: Post-halving profitability, hashrate and energy trends – Cointelegraph, accessed June 29, 2025, https://cointelegraph.com/news/bitcoin-mining-2025-post-halving-profitability-hashrate-and-energy-trends
  20. Bitcoin Halving: What It Is and Why It Matters for Crypto Investors – Investopedia, accessed June 28, 2025, https://www.investopedia.com/bitcoin-halving-4843769
  21. Bitcoin Halving 2024: Impact, Predictions & Expert Analysis [NEW] – Blockpit, accessed June 28, 2025, https://www.blockpit.io/en-us/blog/bitcoin-halving
  22. Bitcoin Halving 2024: Everything You Need to Know | IG International, accessed June 29, 2025, https://www.ig.com/en/bitcoin-btc/bitcoin-halving
  23. Bitcoin Halving Countdown – The Block, accessed June 28, 2025, https://www.theblock.co/trackers/bitcoin-halving
  24. Bitcoin Mining in Iran, IRGC Operations and the Power Grid Crisis – NCRI, accessed June 29, 2025, https://www.ncr-iran.org/en/publications/special-reports/bitcoin-mining-in-iran-irgc-operations-and-the-power-grid-crisis/
  25. Decoding Iran’s Thriving Underground Bitcoin Mining: Illegal Computing Power Is 400 Times Legal | 吴说区块链 on Binance Square, accessed June 29, 2025, https://www.binance.com/en/square/post/25980322718266
  26. ‘Exempt from Bills’: IRGC’s Bitcoin Mining Leaves Iranians in the Dark – IranWire, accessed June 29, 2025, https://iranwire.com/en/economy/141202-exempt-from-bills-irgcs-bitcoin-mining-leaves-iranians-in-the-dark/
  27. Iran Seized 240000 Crypto Mining Devices in 3 Years – Pintu, accessed June 29, 2025, https://pintu.co.id/en/news/135707-iran-seized-240000-crypto-mining-devices-in-3-years-energy-crisis-affects-crypto-mining
  28. Iran says it has seized over quarter of a million cryptomining machines – Press TV, accessed June 29, 2025, https://www.presstv.ir/Detail/2025/05/21/748383/Iran-cryptomining-clampdown-machines-confiscation
  29. Iran seizes over quarter of a million cryptomining machines – Mehr News Agency, accessed June 29, 2025, https://en.mehrnews.com/news/232137/Iran-seizes-over-quarter-of-a-million-cryptomining-machines
  30. Iran faces twin crises: Power grid on the brink and nutrition in decline – Global Voices, accessed June 29, 2025, https://globalvoices.org/2025/05/30/iran-faces-twin-crises-power-grid-on-the-brink-and-nutrition-in-decline/
  31. No Easy Solutions For Iran’s Water Shortages and Power Outages – Stimson Center, accessed June 29, 2025, https://www.stimson.org/2025/no-easy-solutions-for-irans-water-shortages-and-power-outages/
  32. Iran in Crisis: Infrastructure Failures, Public Discontent, and a Widening Trust Gap – NCRI, accessed June 29, 2025, https://www.ncr-iran.org/en/news/iran-protests/iran-in-crisis-infrastructure-failures-public-discontent-and-a-widening-trust-gap/
  33. Iranian energy crisis – Wikipedia, accessed June 29, 2025, https://en.wikipedia.org/wiki/Iranian_energy_crisis
  34. How Iran’s Cryptocurrency Gamble Empowers the Revolutionary Guards and Drains the State – Middle East Forum, accessed June 28, 2025, https://www.meforum.org/mef-observer/how-irans-cryptocurrency-gamble-empowers-the-revolutionary-guards-and-drains-the-state
  35. Elon Musk activates Starlink in Iran following internet blackout | IDNFinancials, accessed June 29, 2025, https://www.idnfinancials.com/news/55238/elon-musk-activates-starlink-in-iran-following-internet-blackout
  36. Tehran warns Iranians against Elon Musk’s Starlink | The Jerusalem Post, accessed June 29, 2025, https://www.jpost.com/middle-east/iran-news/article-858635
  37. Elon Musk’s Starlink vs. Iran’s Blackout: Fact-Checking the 20,000 Secret Dishes Reconnecting a Nation – TS2 Space, accessed June 29, 2025, https://ts2.tech/en/elon-musks-starlink-vs-irans-blackout-fact-checking-the-20000-secret-dishes-reconnecting-a-nation/
  38. Elon Musk’s Starlink restores internet in Iran, raises questions for India – TechGig, accessed June 28, 2025, https://content.techgig.com/technology/starlinks-impact-on-internet-freedom-irans-crisis-and-implications-for-india/articleshow/121861175.cms
  39. White House Wi-Fi blunder? Trump allegedly ignored cybersecurity warnings while installing Musk’s Starlink – The Economic Times, accessed June 29, 2025, https://m.economictimes.com/news/international/us/white-house-wi-fi-blunder-trump-allegedly-ignored-cybersecurity-warnings-while-installing-musks-starlink/articleshow/121755958.cms
  40. Iran’s Grid Faces Historic Power Deficit — Officials Warn of “Fan and Water Jug” Summer, accessed June 28, 2025, https://iranopendata.org/en/article/iran-power-deficit-fan-and-water-jug-summer/
  41. Iran’s power plant efficiency surpasses 39.6% amid fuel challenges – Tehran Times, accessed June 28, 2025, https://www.tehrantimes.com/news/509957/Iran-s-power-plant-efficiency-surpasses-39-6-amid-fuel-challenges
  42. Iran’s Energy Dilemma: Constraints, Repercussions, and Policy Options, accessed June 29, 2025, https://carnegieendowment.org/sada/2025/06/irans-energy-dilemma-constraints-repercussions-and-policy-options?lang=en
  43. Iran’s Electricity Crisis: A Structural Failure Behind the Blackouts, accessed June 29, 2025, https://irannewsupdate.com/news/economy/irans-electricity-crisis-a-structural-failure-behind-the-blackouts/
  44. Iran more than halved its power grid losses to 10% in 16 years: Expert – Press TV, accessed June 29, 2025, https://www.presstv.ir/Detail/2025/04/27/746975/Iran-power-grid-losses-reduction-expert
  45. Iran’s Renewable Energy Prospects and Challenges – Stimson Center, accessed June 29, 2025, https://www.stimson.org/2024/irans-renewable-energy-prospects-and-challenges/
  46. ‘Life has become hell’: Iranians struggle with power and water cuts | Iran International, accessed June 29, 2025, https://www.iranintl.com/en/202506016970
  47. Reforming Iran’s Energy Policy: Strategies for Sustainability, Subsidies, and Global Integration | Journal of Public and International Affairs, accessed June 29, 2025, https://jpia.princeton.edu/news/reforming-iran%E2%80%99s-energy-policy-strategies-sustainability-subsidies-and-global-integration
  48. Foreword; Privatization For Progress: Reshaping Iran’s Economic Future | NUFDI Fund, accessed June 29, 2025, https://fund.nufdiran.org/wp-content/uploads/2025/04/Foreword-Privatization-For-Progress____Reshaping-Irans-Economic-Future-1-2.pdf
  49. How Iranian-style ‘privatization’ stunts the real private sector – Amwaj.media, accessed June 29, 2025, https://amwaj.media/article/how-iranian-style-privatization-stunts-the-real-private-sector
  50. Iran’s Renewable Energy Aspirations and Geopolitical Challenges – Gulf International Forum, accessed June 28, 2025, https://gulfif.org/irans-renewable-energy-aspirations-and-geopolitical-challenges/
  51. Iran Imposes Mandatory Photovoltaic Installation for Government Buildings – Energytrend, accessed June 29, 2025, https://www.energytrend.com/news/20250425-49319.html
  52. Iran Launches Off-Grid Solar Plan to Cut Grid Dependency, Targets 11.5 GW Solar Capacity Boost by 2026 – Solarbe Global, accessed June 29, 2025, https://www.solarbeglobal.com/iran-launches-off-grid-solar-plan-to-cut-grid-dependency-targets-11-5-gw-solar-capacity-boost-by-2026/
  53. Potential assessment of renewable energy resources and their power plant capacities in Iran, accessed June 29, 2025, https://www.agriscigroup.us/articles/GJE-7-162.php
  54. Iran to expand off-grid solar to all government buildings – Press TV, accessed June 29, 2025, https://www.presstv.ir/Detail/2025/04/20/746538/Iran-solar-panels-government-buildings
  55. BLDC SMART COOLER – ijariie, accessed June 28, 2025, https://ijariie.com/AdminUploadPdf/BLDC_SMART_COOLER_ijariie23297.pdf
  56. Advancing energy efficiency at UNDP Iran | United Nations Development Programme, accessed June 29, 2025, https://www.undp.org/iran/news/advancing-energy-efficiency-undp-iran
  57. National smart metering program (Iran) – Wikipedia, accessed June 29, 2025, https://en.wikipedia.org/wiki/National_smart_metering_program_(Iran)
  58. Oil Ministry launches electric vehicle infrastructure initiative – Tehran Times, accessed June 29, 2025, https://www.tehrantimes.com/news/512004/Oil-Ministry-launches-electric-vehicle-infrastructure-initiative
  59. Impact of fuel price increasing policies on fuel smuggling and acceptance of green cars: A case study of Iran | The Journal of Engineering, accessed June 29, 2025, https://digital-library.theiet.org/doi/full/10.1049/tje2.12181
  60. Oil Ministry launches electric vehicle infrastructure development – Iran Daily, accessed June 29, 2025, https://newspaper.irandaily.ir/7810/3/14851
  61. Iran pushes for electric mobility with charging infrastructure expansion – Kazinform, accessed June 29, 2025, https://qazinform.com/news/iran-pushes-for-electric-mobility-with-charging-infrastructure-expansion-948ed5

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پیمایش به بالا