مدیر کانون مدیریت دارایی های فکری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری:
مالکیت فکری تنها اختراع و ثبت نیست
سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) در سال ۱۹۷۶ تاسیس شد که از سال ۲۰۰۰ تا کنون در دوم آوریل مطابق ۷ اردیبهشت ماه رویدادی با این عنوان برگزار می شود. هفتم اردیبهشت امسال معاونت علمی فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری این رویداد را در کشور برگزار کرد. به بهانه این روز و این رویداد با میترا امین لو، مدیر کانون مدیریت دارایی های فکری معاونت که سالهاست برای ارتقای حوزه فناوری و نوآوری کشور در تلاش است، گفتگویی انجام داده که از نظر می گذرد.
فکر اجرای این رویداد و جرقه اولیه آن از کجا آغاز شد و هدف اصلی چه بود؟
از سال ۲۰۰۰ با ابتکار عمل سازمان جهانی مالکیت فکری در ۲ آوریل رویداد جهانی برگزار می شود. در ایران نیز حدود ۱۵ سالی است که ۷ اردیبهشت ماه رویدادی با عنوان روز جهانی مالکیت فکری هر سال برگزار می شود که معمولا نهادها به صورت مستقل این رویداد را برگزار می‌کنند.
امسال با هدف علامت‌دهی مثبتی به جامعه و با توجه به تاکید ابتدای سال بر بحث مشارکت، درصدد شدیم که سازمانهای متولی و بازیگران اکوسیستم نوآوری و مالکیت فکری، با هم رویدادی مشترک برگزار کنیم. این پیشنهاد مورد استقبال صندوق نوآوری و شکوفایی قرار گرفت و متعاقب آن با وزارت علوم، جهاد دانشگاهی، قوه قضاییه سازمان اسناد و املاک کشور وارد تعامل شدیم. در این میان سازمان ثبت نیز به عنوان حامی در کنار نهادهایی مثل دانشگاه علوم پزشکی ایران، صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان محیط زیست، جشنواره اندیشمندان جوان جمیلی نیز به رویداد پیوستند.
شعار امسال وایپو با محوریت مالکیت فکری و توسعه پایدار با عنوان “مالکیت فکری و توسعه پایدار، خلق آینده مشترک با خلاقیت و نوآوری” اعلام شد. این انتخاب، جامعه را در مقوله مالکیت فکری مهم دانسته یعنی توجه اصلی معطوف به جامعه است نه صرفا انسانها حتی محیط زیست مورد توجه است.
بنابراین هدف اصلی ما توسعه پایدار است و از طرفی با توجه به اینکه در کشور ، مالکیت فکری اکثرا در حوزه فناورانه معنا می شود به همین خاطر درصدد برآمدیم که بگوییم مالکیت فکری فقط اختراع و فناوری نیست بلکه مثلا نوآوری های اجتماعی، دانش سنتی، نشان جغرافیایی و.. همه در حوزه مالکیت فکری هستند؛ و با این تفکر تمام اینها را در این رویداد پررنگ کردیم. اینکه با استفاده از مالکیت فکری بسیاری از مسائل جامعه قابل حل خواهد بود.
بحث بعدی بخش کارگزاری و اصطلاحا بروکری فعالیت‌های حوزه مالکیت فکری و تجاری سازی بود که سعی کردیم در این رویداد برجسته کرده و به جامعه اعلام کنیم که اگر در حوزه مالکیت فکری به صورت پایدار اتفاقی رخ دهد ما به چنین نهادهای کارگزاری قدرتمندی نیاز داریم؛ به همین دلیل نمایشگاهی از تمام کارگزاران خود که شامل ۱۶ کارگزار بودند را برگزار وآنها را به نمایشگاه دعوت کردیم تا بتوانند خود را ارائه کنند.
از طرفی چون در معاونت علمی ریاست جمهوری دو تحول رویکرد جدی در یک سال گذشته در حوزه مالکیت فکری داشتیم درصدد این بودیم که این تحول رویکرد را به مخاطب جامعه هدف رسانده و تعاملاتی که بین معاونت و صندوق یا وزارت علوم شکل گرفته بود را ترویج کنیم. در مجموع سعی کردیم تمام اجزای رویداد مرتبط با مالکیت فکری باشد.
در مورد جزییات رویداد امسال کمی توضیح بفرمایید؟
در رویداد امسال سعی کردیم تمامی اجزای رویداد مرتبط بامالکیت فکری باشد. افراد دعوت شده همگی در این حوزه صاحب متخصص باشند مثلا از افراد برجسته این حوزه خانم آرزو خسروی که در حوزه دانش سنتی و بروزات فرهنگی که به اصطلاح در مالکیت فکری ( traditional cultural expression ) صحبت کرد یا سخنرانی دکتر میرباقری که در خصوص اختراعاتشان در حوزه تجهیزات پزشکی برای توان یابان که با استقبال خوبی همراه بود یا خانم خاتون شهبازی که در خصوص مد پایدار صحبت کردند که به فصل مشترک توسعه پایدار و مالکیت فکری مرتبط است.
همچنین در برنامه های جنبی رویداد امسال سعی کردیم کارگزارهای مرتبط با حوزه مالکیت فکری حضور داشته باشند و در برنامه ای با عنوان “مسیر خدمت” فضایی برای تمامی سازمانهای دولتی در نظر گرفتیم. اجرای مسابقات سرگرمی و بازی در حوزه مالکیت فکری از دیگر برنامه های متنوع رویداد امسال بود از جمله مسابقاتی از زنان مخترع که سوالاتی مطرح شد و در دیوارهای محیط نمایش دادیم.
طراحی یک استودیوی عکاسی که فقط یک استودیوی ساده نبود بلکه در پس زمینه آن مفاهیم توسعه پایدار نمایش داده شده بود؛ قسمت سمت راست که مثلا از فردی پرسیده می شد در راستای تحقق برنامه ها و اهداف توسعه پایدار چه فعالتیهایی انجام داده اید و در سمت دیگر اینکه حالا به خودت قول بده که یک حرکت جدید هم تعریف کنی مثلا در حوزه محیط زیست، انرژی و… و در این قسمت افراد قول می دادند، می نوشتند و در یک ستونی می انداختند و در قبال آن یک بذر بلوط هدیه می گرفتند که بکارند و هنگام سبز شدن آن یاد قول خود بیفتند؛ در این فرآیند، دست اندرکاران استودیو از این روند عکسهای مختلف ثبت می کردند تا افراد از این قسمت تجربه خوبی داشته باشند نه اینکه فقط صرف عکس بیایند.
از دیگر موارد برجسته رویداد، خوراکی های آن بود که تلاش بسیاری کردیم و با مطالعات عمیق و فراوان خوراکی هایی که منشا ایرانی داشته و در سیستم بین المللی نشان جغرافیایی ثبت شده بودند را انتخاب کرده و تمام پذیرایی رویداد امسال از نوشیدنی ها تا خوردنی ها تمامی از خوراکی های ثبت شده ایران در سیستم لیسبون بود که در بروشوری تبلیغات تاریخچه تمامی آنها آورده شد. حتی برای سرو قهوه از قهوه یزدی و فردی که ثبت آن را انجام داده بود دعوت کردیم. همچنین از خوراکی هایی مثل عناب، خرمای پیارم، شربت گلاب، چای زعفرانی و برای غذا دلمه برگ مو و کلم پلوی شیرازی را انتخاب کردیم که هر دو در نشان جغرافیای جهانی ثبت شده اند.
آیا این برنامه فقط برای همین نیم روز بوده یا در ادامه قرار است شاهد اتفاقاتی در این خصوص از طرف معاونت علمی باشیم؟
برنامه همان نصف روز بود و بعدازظهر همان روز (هفتم اردیبهشت ماه) جلسات تخصصی با کارگزاران برگزار و متعاقب آن بسته های حمایتی جدید و هم چنین رونمایی از چندین تفاهم نامه و برنامه جدید ارائه شد.
از جمله: سامانه دانا که قرار است مشاوره فکری در حوزه مالکیت فکری داشته که با ۵۰ متخصص در حوزه مالکیت فکری آغاز به کار کرده و خوشبختانه تعداشان رو به افزایش است و این نوید را به مردم خواهد داد که می توانند از این خدمات استفاده کنند که از موارد موفقیت آمیز در این خصوص اینکه تا کنون به ۲۰ خدمت مالکیت فکری رسیده ایم که درصدد ترویج و کاربردی سازی آن هستیم. همچنین رونمایی صندوق نوآوری و شکوفایی از فصل دوم “پادکست چتر” بود که فصل اول این پادکست با حمایت معاونت علمی ارائه شد و فصل دوم که به حوزه شرکتها ورود کرده با حمایت صندوق نوآوری و شکوفایی در این رویداد رونمایی شد.
آیا در این حوزه تسهیلاتی برای افراد در نظر گرفته شده است؟
بله، ۲۰ خدمت حمایتی در قالب گروههای بزرگ در سه حوزه شرکتها، دانشگاهها و فناوران مستقل تقسیم کردیم. این سه گروه را نیز به سه دسته: دانشگاهها که شامل ۱-دانشگاههای نوپا، ۲-توانمند، ۳-پیشرو،
شرکتهای: ۱-کوچک-متوسط، ۲- بزرگ ، ۳-شرکتهای سرآمد صادراتی،
فناوران مستقل: ۱- دانش اموزان، ۲- دانشجویان، ۳- فناوران مستقلی که نه در دانشگاهها و نه شرکتها هستند.
در حوزه دانشگاه و شرکتها دو رویکرد متنوع داریم: دانشگاهها با نگاه توسعه فناوری درصدد کمک به اینکه چگونه از مالکیت فکری، بتوان فناوری های خوب متولد کرد. در شرکتها نگاه بهره برداری و تجاری سازی را اعمال کرده تا فناوری های خوب تازه متولد شده در قالب بنگاهها و شرکتها با استفاده از خدمات مالکیت فکری ترویج دهیم.
بهار سیار
لینک کوتاه: