در یکشنبه ۳۱ فروردین ۱۴۰۴، نخستین رویداد از سلسله برنامه‌های «امیدتاک» با محوریت نوآوری، فین‌تک و هوشمندسازی در محل کارخانه نوآوری امید با حضور جمعی از مدیران بانکی، فعالان فناوری و رسانه‌های تخصصی برگزار شد.
این رویداد به میزبانی شرکت «امید پی» و با مشارکت بانک سپه و شرکت‌های نوآور در حوزه پرداخت و رمزارز، میزبان چهره‌هایی برجسته از صنعت بانکداری و فناوری مالی کشور بود.
سخنرانان کلیدی این مراسم شامل دکتر بهزاد صفری (معاون فناوری بانک سپه)، صدرا بابایی (مدیرعامل کارخانه امیدی نو)، دکتر محمدمهدی متولی (مدیرعامل پیام‌رسان بله)، علیرضا بزرگمهری و دکتر وطنی (کارشناس تجارت بین‌الملل و رمزارز) بودند. همچنین سعید کریمی‌پور، مشاور حوزه رمزارز در شبکه بانکی، در مورد فرصت‌های رمزارز در ایران سخنرانی کرد.
در ادامه رویداد، دو پنل تخصصی با محوریت آینده پرداخت، نوآوری‌های مالی و تأثیر رمزارزها بر تجارت برگزار شد. شرکت‌کنندگان در نمایشگاه جانبی نیز فرصت شبکه‌سازی و تبادل تجربه را در اختیار داشتند.
این رویداد در آستانه صدمین سال تأسیس بانک سپه، با هدف حمایت از نوآوری و توسعه فناوری‌های مالی، آغازگر فصل تازه‌ای از گفتگوها و همکاری‌ها میان بانک‌ها، استارتاپ‌ها و نهادهای فناور بود.
به گزارش زیمانیوز، در جریان نشست تخصصی بانک سپه با محوریت نوآوری در نظام مالی، دکتر بهزاد صفری، معاون فناوری اطلاعات این بانک، به تشریح دیدگاه‌ها و برنامه‌های آتی بانک سپه در حوزه رمزارزها، استیبل‌کوین‌ها و قراردادهای هوشمند پرداخت.
وی با اشاره به روند رو به رشد استفاده از رمزارزها در نظام مالی داخلی و بین‌المللی اظهار داشت: «چه در نظام بانکی ایران و چه در سطح جهانی، رمزارزها به سرعت در حال توسعه‌اند. بنابراین لازم است نهادهای مالی کشور، از جمله بانک سپه، رویکردی جدی، علمی و عملی به این موضوع داشته باشند.»
صفری از بررسی امکان انتشار یک رمزارز ملی با پشتوانه طلا یا دارایی‌های ارزش‌گذاری‌شده خبر داد و افزود: «در شرایط اقتصادی امروز، رمزارزهایی با پشتوانه دارایی می‌توانند ضمن حفظ ارزش، ابزار مناسبی برای تبادلات بین‌المللی باشند. حتی می‌توان در آینده، امکان انتشار استیبل‌کوین توسط سایر بانک‌ها را نیز مد نظر قرار داد.»
وی همچنین به ظرفیت بالای قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) در تصفیه مبادلات مالی و ابزارهای نوین در بورس اشاره کرد و گفت: «در حال حاضر جلساتی با هدف بررسی استفاده از اسمارت کانترکت‌ها در تصفیه اوراق آتی و بورس کالا در حال برگزاری است. این فناوری می‌تواند نقش قابل‌توجهی در ارتقای شفافیت و امنیت مبادلات ایفا کند.»
دکتر صفری با اشاره به روند جهانی‌سازی مبادلات رمزارزی تأکید کرد: «امروز چه بخواهیم و چه نخواهیم، درصد بالایی از شرکت‌ها و فعالان اقتصادی در حال استفاده از رمزارزها هستند. بانک‌ها نیز ناگزیرند برای مواجهه هوشمندانه با این واقعیت، تدابیر زیرساختی، قانونی و فناورانه اتخاذ کنند.»
وی در پایان با ابراز امیدواری نسبت به پیشرفت پروژه ریال دیجیتال در بانک مرکزی، تأکید کرد: «انتظار داریم با تقویت زیرساخت‌ها، رفع چالش‌های منابع انسانی و تجهیزاتی، و توسعه دفاتر کل توزیع‌شده (Ledgerها)، زمینه استقرار کامل و بومی‌شده رمزارز ملی فراهم شود. بانک سپه در این مسیر، با تمام ظرفیت خود در کنار بانک مرکزی خواهد بود.»
صدرا بابایی، مدیرعامل کارخانه هوشمندسازی و نوآوری «امیدینو»، در افتتاحیه سلسله‌رویدادهای تخصصی بانک سپه، بر لزوم حرکت نظام بانکی کشور به‌سوی نوآوری، سرمایه‌گذاری هوشمند، و بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی برای پیشرفت فناوری‌های مالی تأکید کرد.
آغاز تحول دیجیتال در بانک سپه با رویدادهای نوآوری و سرمایه‌گذاری؛ امیدینو سکوی اتصال فناوری و بانکداری
صدرا بابایی، در جمع مدیران ارشد بانکی، فناوران و فعالان حوزه اقتصاد دیجیتال، ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این رویداد تخصصی، نوآوری را کلید تحول در نظام بانکی دانست و گفت: «بانک‌ها باید علاوه بر ارائه خدمات مبتنی بر نیاز مشتریان، به‌صورت جدی در حوزه زیرساخت‌های فناوری سرمایه‌گذاری کنند. چالش‌ها همواره وجود دارند، اما فرصت‌های بزرگ تنها با رویکرد نوآورانه قابل بهره‌برداری هستند.»
وی با اشاره به نقش نهادهای قانون‌گذار در تسهیل مسیر نوآوری افزود: «چارچوب‌های قانونی شفاف، موجب جلب اعتماد عمومی و مشارکت مردم در تحولات دیجیتال می‌شود. نوآوری باید در خدمت مردم و توسعه زیرساخت‌های کشور قرار گیرد، تا بتواند فضا را برای رشد اقتصادی فراهم کند.»
بابایی با ترسیم تصویری از دگرگونی در نظام مالی جهانی، فناوری‌های نوینی چون رمزارزها و بلاکچین را موج جدیدی از تحول خواند و تأکید کرد: «نسل جدید کاربران مالی، دیجیتال‌نگرند؛ به دنبال خدمات سریع، شفاف، کم‌هزینه و فرامرزی هستند. بنابراین، تحول دیجیتال در بانک‌ها، دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است.»
مدیرعامل امیدینو از تشکیل سلسله‌رویدادهای تخصصی در حوزه فناوری، با محوریت بانک سپه خبر داد و بیان کرد: «هدف این رویدادها، صرفاً برگزاری نشست نیست؛ ما به دنبال خروجی‌های مشخص، سرمایه‌گذاری هدفمند، و اجرای پروژه‌های فناورانه با تکیه بر توان داخلی هستیم. بانک سپه در سال‌های اخیر گام‌های بلندی در این مسیر برداشته است.»
وی با اشاره به نام‌گذاری سال ۱۴۰۳ به عنوان «سال سرمایه‌گذاری برای تولید» توسط مقام معظم رهبری افزود: «ما نیز با تمرکز بر این شعار، رویدادها را به سمت جذب سرمایه برای تولید دانش‌بنیان هدایت می‌کنیم. از جمله اقدامات کلیدی سال گذشته، راه‌اندازی شرکت دیجیتال بانک سپه بود که با هدف تسهیل‌گری، سیاست‌گذاری و ترویج فرهنگ نوآوری در نظام بانکی تأسیس شد.»
بابایی از انعقاد تفاهم‌نامه‌های مختلف با دانشگاه‌ها و نهادهای علمی در حوزه امنیت سایبری، کیف‌پول دیجیتال مشترک ایران و چین، و ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری مشترک با صندوق نوآوری و شکوفایی خبر داد و افزود: «در سال جاری، پروژه‌های جدیدی در حوزه آموزش، توسعه فین‌تک، و سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های بانکی در دستور کار قرار دارد.»
او در پایان گفت: «تحول دیجیتال بانک سپه با تکیه بر ارزش‌آفرینی برای مشتریان، تعامل نظام‌مند با اکوسیستم نوآوری کشور، و حمایت هدفمند از فناوری‌های نوپا، نقطه عطفی در صنعت بانکداری کشور خواهد بود.»
در پنج سال اخیر، پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه استفاده از فناوری‌های نوین در سیستم‌های مالی و پرداخت رخ داده است که می‌توان به آن‌ها به‌ویژه در حوزه اینترنت اشیا (IoT) و بلاکچین اشاره کرد. یکی از این تحولات، استفاده از IoT در مدیریت و کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل محصولات است. به‌ویژه در زمینه نظارت بر دمای کالاهایی که در حال جابجایی هستند، فناوری‌های نوین توانسته‌اند به بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها کمک کنند.
یکی دیگر از پیشرفت‌ها، ایجاد اپلیکیشن‌های مالی با سرعت پردازش بالاتر است که توانسته‌اند معاملات بانکی را تسهیل کرده و کارآیی بیشتری برای بانک‌ها فراهم کنند. به‌ویژه در سال گذشته، اپلیکیشن‌هایی موفق به انجام معاملات استقراض بانک‌ها از بانک مرکزی شدند که موجب صرفه‌جویی قابل توجه در زمان و هزینه‌ها شد.
همکاری‌های بین‌المللی نیز در این زمینه به شدت افزایش یافته است. به‌عنوان مثال، مسترکارت با راه‌اندازی شبکه بلاکچین اختصاصی خود، همکاری‌هایی با فاینانس ایجاد کرده است که به خرید اوراق خزانه دولت آمریکا و بهره‌برداری از استیبل‌کوین‌ها مربوط می‌شود. این امر امکان استفاده از توکن‌ها و پرداخت‌های دیجیتال در هر زمان و مکانی را فراهم می‌آورد.
در سطح جهانی، تحولاتی در حوزه مدیریت رمزارزها در حال رخ دادن است. در ژاپن، ترکیب بورس و بانک مرکزی برای مدیریت رمزارزها به‌عنوان دارایی‌های مالی در دستور کار قرار گرفته است، در حالی که در ایران نیز در چند ماه گذشته به‌دنبال دستورالعمل‌های جدید، مدیریت رمزارزها تحت نظارت بانک مرکزی قرار گرفته است.
دکتر محمد مهدی متولی، مدیرعامل امید پی، در یک سخنرانی توضیح داد که در ایران رمزارزها دیگر به‌عنوان دارایی در نظر گرفته نمی‌شوند و این تصمیم به‌دلیل چالش‌های فقهی و قانونی بوده است. وی همچنین به مشکلات و ریسک‌های موجود در رابطه با استفاده از رمزارزها به‌عنوان وثیقه اشاره کرد و گفت که در حال حاضر هیچ چارچوب رگولاتوری برای پذیرش رمزارزها به‌عنوان دارایی وجود ندارد.
یکی از چالش‌های اصلی این است که ارزش رمزارزها، مانند تتر، ممکن است در نوساناتی که اخیراً در ایران و جهان رخ داده، کاهش یابد و این امر ممکن است باعث بروز مشکلات در استفاده از آن‌ها به‌عنوان وثیقه و تضمین برای وام‌ها شود. این موضوع به‌ویژه برای سیستم‌های بانکی و مالی، که بر اساس ارزش ثابت دارایی‌ها عمل می‌کنند، به یک مشکل جدی تبدیل شده است.
به‌طور کلی، این تحولات نشان‌دهنده تغییرات عمده‌ای در سیستم‌های مالی و بانکداری است و به نظر می‌رسد که در آینده نزدیک، رمزارزها و فناوری‌های نوین تأثیرات عمیقی بر نحوه مدیریت دارایی‌ها و انجام تراکنش‌های مالی خواهند گذاشت.
چالش‌ها و فرصت‌های استفاده از رمزارزها در ایران
بازار جهانی رمزارزها در حال تجربه رشد چشمگیری است و ایران نیز به دنبال بهره‌برداری از فرصت‌های این دارایی‌های دیجیتال در اقتصاد خود است. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که حجم نقدینگی ایران تا پایان آبان‌ماه سال جاری به ۱۲۲ میلیارد دلار رسیده، در حالی که حجم بازار رمزارزها به مرز ۳۴۴۰ میلیارد دلار نزدیک شده است که این رقم نشان‌دهنده ۲۴ برابر بیشتر بودن حجم بازار رمزارزها نسبت به حجم نقدینگی کشور است.
در سطح جهانی، شرکت‌های بزرگی نظیر بلک راک که بزرگ‌ترین مدیریت دارایی‌ها را با ۱۱ تریلیون دلار دارایی بر عهده دارد، بیش از ۶۰۰ هزار بیت‌کوین در اختیار دارند. این تحول نشان‌دهنده اهمیت فزاینده رمزارزها در سرمایه‌گذاری‌های جهانی است.
در ایران، با وجود چالش‌های قانونی و کمبود آگاهی در این زمینه، برخی از شرکت‌ها در حال تلاش برای ورود به این بازار هستند. یکی از اقدامات اخیر، راه‌اندازی صندوق‌های مبتنی بر رمزارز است که باعث شده شرکت‌های ایرانی بتوانند به‌عنوان نهادهای حقوقی وارد این فضا شوند و گردش مالی بیشتری را جذب کنند. این تحولات می‌تواند به‌ویژه در جذب سرمایه‌های خارجی و داخلی مؤثر باشد و همچنین زمینه‌ساز رشد اقتصاد دیجیتال و اشتغال‌زایی در کشور شود.
استفاده از رمزارزها در ایران می‌تواند فرصت‌های زیادی را به‌ویژه در کاهش هزینه‌ها و تسهیل تجارت بین‌المللی فراهم کند. با استفاده از رمزارزها، می‌توان به دور زدن تحریم‌ها و کم‌اثر کردن موانع ارزی کمک کرد، موضوعی که برخی از بانک‌ها و شرکت‌ها در حال تجربه آن هستند. همچنین، رمزارزها به‌عنوان ابزاری کارآمد در کاهش هزینه‌ها در فرایندهای مختلف صنعتی و مالی می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند.
در عین حال، یکی از چالش‌های عمده استفاده از رمزارزها در ایران، نبود رگولاتوری مناسب و ضعف در قوانین است که مانع از جذب سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی در این حوزه می‌شود. برای حل این مشکلات، برخی از نهادهای دولتی و بانک مرکزی در حال تصویب قوانین جدیدی هستند که می‌تواند راه را برای استفاده قانونی از رمزارزها در ایران هموار کند.
در مجموع، بازار رمزارزها به‌عنوان یک بخش نوین و پرپتانسیل از اقتصاد دیجیتال، فرصت‌های بسیاری را برای رشد و توسعه اقتصاد ایران فراهم می‌آورد. توجه به این فرصت‌ها و رفع چالش‌ها می‌تواند زمینه‌ساز تحولی بزرگ در سیستم مالی کشور باشد.
چالش‌ها و فرصت‌های بازار رمزارزها در ایران و جهان
در طول ۱۵ سال گذشته، رمزارزها به یک پدیده جهانی تبدیل شده‌اند که به سرعت جای خود را در اقتصادهای مختلف باز کرده‌اند. از زمانی که بیت‌کوین در سال ۲۰۰۹ به‌عنوان اولین رمزارز معرفی شد، تا امروز بیش از ۸۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان در حال استفاده از رمزارزها هستند. حجم تبادلات این بازار هم‌اکنون بیش از ۳ تریلیون دلار است که نزدیک به ۲۰ درصد از ارزش کل بازار طلا را تشکیل می‌دهد.
در ایران، بازار رمزارزها نیز به‌طور فزاینده‌ای در حال رشد است. طبق آمارهای موجود، حدود ۱۱ میلیون نفر از کاربران ایرانی به‌طور فعال در بازار رمزارزها فعالیت دارند و نوبیتکس به‌عنوان بزرگ‌ترین صرافی داخلی، سهم قابل توجهی از این بازار را در اختیار دارد. این آمار نشان می‌دهد که ایران نیز به‌طور جدی به رمزارزها وارد شده و تلاش می‌کند تا از این فرصت‌های نوآورانه بهره‌برداری کند.
با این حال، ورود رمزارزها به دنیای مالی و اقتصادی چالش‌های زیادی را به همراه دارد. یکی از این چالش‌ها، تهدیداتی است که رمزارزها برای ثبات مالی و کنترل بانک‌های مرکزی ایجاد می‌کنند. در حالی که رمزارزها با ایجاد سیستم‌های غیرمتمرکز، محدودیت‌ها و قواعد سنتی مالی را کنار می‌زنند، بانک‌های مرکزی به‌دنبال یافتن روش‌هایی برای حفظ کنترل بر سیستم‌های مالی خود هستند. این موضوع می‌تواند موجب تضعیف سیاست‌های پولی و ایجاد نوسانات در اقتصادهای مختلف شود.
در کنار این چالش، وجود مشکلاتی مانند کلاهبرداری‌های مالی و جرایم اقتصادی در بازار رمزارزها نیز به‌طور جدی نگرانی‌هایی را در پی دارد. نمونه‌هایی از طرح‌های پانزی و ورشکستگی صرافی‌ها در سطح جهانی، موجب شده است که بانک‌های مرکزی و نهادهای نظارتی اقدامات بیشتری برای جلوگیری از این مشکلات انجام دهند. عدم شفافیت در فرآیندهای احراز هویت و مالی، می‌تواند به ایجاد بستری برای فعالیت‌های غیرقانونی و خطرناک منجر شود.
با وجود این چالش‌ها، فرصتی برای رشد و توسعه اقتصادی از طریق رمزارزها وجود دارد. کسب‌وکارهای نوآورانه می‌توانند از این فضا برای ایجاد راهکارهای جدید مالی، کاهش هزینه‌ها و جذب سرمایه استفاده کنند. به‌ویژه در ایران، استفاده از رمزارزها می‌تواند به دور زدن تحریم‌ها و تسهیل تجارت بین‌المللی کمک کند.
در این شرایط، برای بهره‌برداری از پتانسیل‌های رمزارزها، نیاز به رگولاتوری مناسب و ایجاد چارچوب‌های قانونی است تا از یک‌سو امکان استفاده قانونی و شفاف از این ابزار فراهم شود و از سوی دیگر، خطرات و تهدیدات ناشی از آن کاهش یابد.
تحول نظام پولی ایران با محوریت رمزارزها؛ از چالش رگولاتوری تا فرصت تبادلات منطقه‌ای
در ادامه پنل تخصصی درباره نقش رمزارزها در اقتصاد ایران و بررسی فرصت‌ها و چالش‌های این حوزه، یکی از سخنرانان فعال حوزه فناوری مالی به موضوع تعامل دشوار بین رگولاتورهای دولتی و فعالان بخش خصوصی پرداخت. او با اشاره به تجربه‌های شخصی و روند پرپیچ و خم قانونی در کشور گفت:«سوالی که وجود دارد این است که آیا واقعاً نیتی برای حرکت به سمت تحول دیجیتال وجود دارد یا خیر؟ از بیرون که نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم با اینکه چارچوب‌های قانونی کشور به ظاهر اجازه برخی فعالیت‌ها را می‌دهند، اما پیچیدگی زیاد در نهادهای تصمیم‌گیری باعث شده اجرای پروژه‌های نوآورانه بسیار دشوار شود.»
او ادامه داد: «در واقع نبود قانون، بعضی وقت‌ها مزیت است. چون هنوز قانون سفت و سختی برای منع کار نیست، پس امکان آزمون و خطا وجود دارد. اما مشکل از جایی شروع می‌شود که پس از اجرای طرح، از شما می‌پرسند چرا این‌طور انجام دادی و نه آن‌طور، و در نبود چارچوب شفاف، مسئولیت‌پذیری سخت‌تر می‌شود.»
در بخشی دیگر از صحبت‌ها، به یکی از پروژه‌های آزمایشی در حوزه پرداخت برای گردشگران خارجی اشاره شد. پروژه‌ای که بر پایه فناوری بلاکچین پیاده‌سازی شده تا گردشگران بدون نیاز به سیستم بانکی سنتی، بتوانند پرداخت‌های خود را در ایران انجام دهند. اما چالش‌هایی از جمله تبدیل نرخ ارز، نرخ‌گذاری دلاری، و حساسیت نهادهای ناظر، مانع از گسترش سریع چنین راه‌حل‌هایی شده است.
او به تجربه تاریخی حوزه پرداخت در ایران نیز اشاره کرد: «سال‌های ۸۷ تا ۹۰ فعالیت شرکت‌های غیر بانکی در حوزه پرداخت، به‌شدت حساسیت‌زا بود. اما با پافشاری، ممارست و دیالوگ مستمر، شرکت‌ها توانستند اعتمادسازی کنند و در نهایت مجوز فعالیت بگیرند.»
سخنران تأکید کرد: «آنچه برای موفقیت در این حوزه حیاتی است، شکل‌گیری زبان مشترک بین فعالان نوآوری و رگولاتورهاست. اگر رگولاتور با دید حفظ ثبات اقتصادی جلو می‌آید و بخش خصوصی با انگیزه رشد بازار، تا زمانی که این دو زبان به هم نرسند، هم‌افزایی شکل نمی‌گیرد.»
او در پایان افزود: «نوآوری بدون دیالوگ پایدار نیست. ما نیازمند رگولاتورهایی هستیم که شنوا باشند، و کسب‌وکارهایی که آگاه به دغدغه‌های حاکمیت باشند. تنها در این صورت است که می‌توان مسیر توسعه رمزارزها و تحول دیجیتال را در کشور هموار کرد.»
این نشست تخصصی با هدف بررسی نقش رمزارزها در آینده اقتصاد دیجیتال ایران، به‌عنوان یکی از گام‌های مهم در جهت گفتگوی سازنده میان بازیگران دولتی و خصوصی، مورد استقبال حاضران قرار گرفت.
لینک کوتاه: