آرزو وصله‌چی، دانش‌آموخته DBA فناوری مالی، در یادداشتی برای «زیمانیوز» به بررسی ابعاد تحول‌آفرین هوش مصنوعی در صنعت بانکداری پرداخته است. او در این یادداشت از نقش این فناوری در بهینه‌سازی فرآیندهای بانکی، ارتقای تجربه مشتری، مدیریت ریسک و مقابله با تقلب تا تأثیر بر نیروی کار، چالش‌های اخلاقی و الزامات قانونی سخن گفته و با مرور نمونه‌های بین‌المللی، بر ضرورت تدوین نقشه‌راه استراتژیک و رویکرد مسئولانه برای ادغام هوش مصنوعی در بانک‌ها تأکید کرده است. متن کامل این یادداشت در ادامه آمده است.
هوش مصنوعی (AI) در حال بازتعریف گسترده و چندجانبه صنعت بانکداری در سطح جهان است. این تحول از بهینه‌سازی فرآیندهای داخلی گرفته تا ارتقای تجربه مشتریان، مدیریت بهتر ریسک‌ها و تغییرات بنیادین در نیروی کار را شامل می‌شود. با پیشرفت مداوم فناوری‌های هوش مصنوعی، بانک‌ها فرصت‌های بی‌سابقه‌ای برای نوآوری و کسب مزیت رقابتی پیدا کرده‌اند؛ اما همزمان با چالش‌های اخلاقی، قانونی و سازمانی نیز روبرو هستند.
در مرکز این تحول، توانایی هوش مصنوعی در خودکارسازی و بهینه‌سازی عملیات بانکی قرار دارد. فرآیندهایی که پیش‌تر دستی و زمان‌بر بودند، مانند بررسی اسناد، نظارت بر تراکنش‌ها و انجام امور تطابق (compliance) اکنون توسط پلتفرم‌های هوش مصنوعی به صورت سریع و دقیق انجام می‌شوند. این خودکارسازی علاوه بر کاهش هزینه‌های عملیاتی، دقت و سرعت خدمات بانک را به شدت افزایش داده و امکان ارائه خدمات بهتر به مشتریان را فراهم کرده است.
تجربه مشتری نیز با استفاده از شخصی‌سازی مبتنی بر هوش مصنوعی دگرگون شده است. بانک‌ها با بهره‌گیری از الگوریتم‌های یادگیری ماشین و پردازش زبان طبیعی، مشاوره مالی سفارشی، پیشنهاد محصولات متناسب با نیازهای هر فرد و خدمات پاسخگو از طریق چت‌بات‌ها و دستیاران مجازی را فراهم می‌کنند. این تعامل شخصی شده موجب افزایش وفاداری مشتریان و ایجاد فرصت‌هایی برای فروش متقابل و افزایش درآمد می‌شود.
مدیریت ریسک و پیشگیری از تقلب نیز با ادغام هوش مصنوعی پیشرفت قابل توجهی داشته است. الگوریتم‌های پیشرفته قادرند داده‌های گسترده را در زمان واقعی تحلیل کرده و رفتارهای غیرمعمول و احتمالات تقلب را شناسایی کنند. این موضوع باعث کاهش خسارات مالی و افزایش امنیت سیستم‌های بانکی می‌شود. همچنین، مدل‌های امتیازدهی اعتباری مبتنی بر هوش مصنوعی با استفاده از داده‌های جایگزین فراتر از تاریخچه اعتباری سنتی، دسترسی به وام را گسترش داده و به افزایش شمول مالی کمک می‌کنند، به ویژه در بازارهای در حال توسعه.
در حوزه بانکداری سرمایه‌گذاری و مدیریت دارایی، هوش مصنوعی با تحلیل‌های پیش‌بینی و معاملات الگوریتمی، تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه‌تر و بهینه‌سازی پرتفوی را ممکن ساخته است. این کاربردها نشان می‌دهند که هوش مصنوعی چگونه از تحلیل‌های مالی پیچیده و برنامه‌ریزی استراتژیک پشتیبانی می‌کند و عملکرد مالی بهتری به ارمغان می‌آورد.
با این حال، پذیرش گسترده هوش مصنوعی در بانکداری با چالش‌هایی همراه است. مسائل اخلاقی مانند حفظ حریم خصوصی داده‌ها، سوگیری الگوریتمی و شفافیت سیستم‌ها از موضوعات حیاتی هستند که باید با دقت بررسی شوند. موسسات مالی باید با مقررات متغیر مانند GDPR سازگار شده و در چارچوب‌های حاکمیت هوش مصنوعی فعالیت کنند. مقابله با این چالش‌ها نیازمند همکاری میان نهادهای قانون‌گذاری، متخصصان فناوری و فعالان بانکی است تا سیستم‌های هوشمند قابل اعتماد و عادلانه طراحی شود.
تأثیر هوش مصنوعی بر نیروی کار بانک نیز چشمگیر است. در حالی که بسیاری از وظایف تکراری و دستی خودکار می‌شوند، نیاز به مهارت‌های جدید در زمینه مدیریت هوش مصنوعی، علم داده و امنیت سایبری افزایش می‌یابد. این تغییر ضرورت آموزش مداوم، ارتقاء مهارت‌ها و نظارت اخلاقی را نشان می‌دهد تا همکاری انسان و ماشین به بهترین شکل ممکن به افزایش بهره‌وری و حفظ رفاه کارکنان منجر شود.
مطالعات موردی از بانک‌های برجسته مانند JPMorgan Chase، HSBC، BBVA و Goldman Sachs کاربردهای عملی و مزایای متنوع هوش مصنوعی را در حوزه‌های مختلف نشان می‌دهند. این نمونه‌ها موفقیت در اتوماسیون اسناد، تشخیص تقلب، تعامل با مشتری و تحلیل سرمایه‌گذاری را به تصویر می‌کشند و اهمیت هوش مصنوعی را در شکل‌دهی به آینده خدمات مالی نمایان می‌سازند.
برای عبور موفق از این مسیر تحول‌آفرین، بانک‌ها باید نقشه راه استراتژیکی را اتخاذ کنند که شامل ارزیابی، آزمایش‌های پایلوت، گسترش و نظارت مداوم بر پروژه‌های هوش مصنوعی باشد. ادغام مسئولانه و اخلاقی هوش مصنوعی به مؤسسات مالی امکان می‌دهد تا کارایی را افزایش داده، رضایت مشتریان را بهبود بخشیده و با مقررات همسو بمانند.
در پایان، هوش مصنوعی صرفاً یک پیشرفت فناورانه نیست، بلکه محرک اصلی تغییر است که اکوسیستم بانکداری را بازتعریف می‌کند. با پذیرش هوشمندانه و استراتژیک این فناوری، بانک‌ها قادر خواهند بود سازمان‌هایی مقاوم، نوآور و مشتری‌محور بسازند که در چشم‌انداز دیجیتال مالی آینده موفق باشند
لینک کوتاه:
