اقتصاد دیجیتال ایران در حالی به‌عنوان موتور رشد جدید کشور معرفی می‌شود که تحقق سهم ۱۰ درصدی آن از تولید ناخالص داخلی، نیازمند بیش از ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری تازه است. احسان چیت‌ساز، معاون سیاست‌گذاری فاوا و اقتصاد دیجیتال وزارت ارتباطات، در نشست خبری همایش ملی «فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش ICT» اعلام کرد تاکنون بیش از ۱.۶ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی وارد این بخش شده است. او با تأکید بر تغییر نقش دولت از متصدی به تسهیل‌گر، وعده داد که فضای سرمایه‌گذاری در فناوری اطلاعات از طریق اصلاح مقررات و تضمین پیش‌بینی‌پذیری، امن‌تر و شفاف‌تر خواهد شد.
اقتصاد دیجیتال؛ نیازمند ۲۰ میلیارد دلار سرمایه جدید
چیت‌ساز در سخنان ابتدایی خود گفت: «حداقل سرمایه‌گذاری موردنیاز برای رشد پایدار اقتصاد دیجیتال کشور حدود ۲۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود. منابع مالی دولت پاسخگوی این نیاز نیست و مسیر توسعه از دل مشارکت بخش خصوصی و جذب سرمایه بین‌المللی می‌گذرد.»
او افزود که وزارت ارتباطات در دولت چهاردهم، نگاه تازه‌ای به نقش دولت دارد:«ما از دولت متصدی به دولت تنظیم‌گر و تسهیل‌گر تغییر مسیر داده‌ایم. هدف، طراحی پروژه‌ها به‌گونه‌ای است که برای بخش خصوصی اقتصادی باشد و انگیزه ورود و سرمایه‌گذاری ایجاد کند.»
به گفته او، سیاست‌های وزارت ارتباطات بر سه محور اصلی استوار است:
۱. شفافیت و پیش‌بینی‌پذیری سیاست‌ها
۲. توانمندسازی بخش خصوصی و ایجاد زنجیره ارزش میان شرکت‌های بزرگ و استارت‌آپ‌ها
۳. جذب سرمایه داخلی و خارجی برای توسعه بخش فاوا
۱.۶ میلیارد دلار سرمایه خارجی در یک‌سال
چیت‌ساز در ادامه از جذب ۱.۶ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در یک سال گذشته خبر داد و گفت: «حدود یک میلیارد دلار از این رقم مربوط به اپراتورهای ارتباطی و هسته اقتصاد دیجیتال بوده و نزدیک به ۶۸ میلیون دلار نیز در حوزه هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری شده است.»
به گفته او، این سرمایه‌گذاری‌ها صرفاً در حد تفاهم‌نامه نیستند بلکه «به مرحله اجرای قرارداد» رسیده‌اند. کشورهای امارات، قطر، عربستان سعودی، ترکیه، مالزی، اندونزی و چین از جمله شرکای اقتصادی این پروژه‌ها هستند.
دولت تسهیل‌گر، نه مالک پروژه‌ها
یزدانیان، معاون وزیر در پژوهشکده فضایی توضیح داد که دولت باید نقش هماهنگ‌کننده را ایفا کند نه مالک پروژه‌ها: «در بخش‌هایی که شکست بازار داریم، دولت باید از ابزارهای تنظیم‌گری و تشویقی استفاده کند تا ریسک سرمایه‌گذاری کاهش یابد. ما به دنبال دولتی حداقلی و هوشمند هستیم، نه متولی همه امور.»
او گفت این تغییر رویکرد، نه‌تنها در حوزه ارتباطات، بلکه در فضای ماهواره‌ای، شبکه‌های مخابراتی، زیرساخت‌های ارتباطی و پست نیز دنبال می‌شود.
«نگاه ما از “پرتاب برای پرتاب” به سمت “پرتاب برای ارائه سرویس” تغییر کرده است. هدف، اقتصادی کردن صنعت فضا و ایجاد خدمات فضاپایه با ارزش افزوده واقعی است.»
پاسخ‌های صریح چیت‌ساز به پرسش خبرنگاران درباره نااطمینانی فضای سرمایه‌گذاری و فیلترینگ ناگهانی کسب‌وکارها
در پاسخ به پرسش خبرنگار درباره فیلتر بدون اخطار برخی پلتفرم‌ها و اثر آن بر فرار سرمایه، چیت‌ساز گفت: «سرمایه‌گذار برای ورود به هر بازاری پیش از هر چیز به اطمینان نیاز دارد. مدل جدید مشارکت عمومی–خصوصی (PPP) دقیقاً برای ایجاد فرآیندهای پیش‌بینی‌پذیر طراحی شده است. هر جا پیش‌بینی‌پذیری نباشد، سرمایه‌گذار احساس ناامنی می‌کند و عقب‌نشینی خواهد کرد.»
او افزود که وزارت ارتباطات در حال تدوین شیوه‌نامه‌ها و رویه‌های جدید است تا از بروز تصمیم‌های ناگهانی جلوگیری شود: «نمونه‌اش در بازار سرمایه است. برخی شرکت‌های فناوری سال‌ها در صف ورود به بورس مانده‌اند؛ با اصلاح فرآیندها می‌خواهیم مانع لغو ناگهانی پذیرش آن‌ها شویم.»
درباره مصوبه لغوشده سال ۱۳۹۶ برای جلوگیری از فیلتر بدون ضابطه
چیت‌ساز درباره چرایی اجرانشدن مصوبه سال ۱۳۹۶ گفت: «آن آیین‌نامه و اصلاحیه سال ۱۳۹۸ آن توسط دیوان عدالت اداری لغو شده‌اند و از نظر حقوقی قابلیت اجرا ندارند. اما در تعامل با نهادهای مرتبط هستیم تا مقررات تازه‌ای جایگزین شود و از فیلترینگ بدون ضابطه جلوگیری کنیم.»
درباره کشورهای سرمایه‌گذار
در پاسخ به سوالی درباره منشأ سرمایه‌های خارجی، او گفت: «سرمایه‌گذاری‌ها عمدتاً از سوی کشورهایی انجام شده که با ایران همکاری اقتصادی دارند؛ از جمله امارات، قطر، عربستان، ترکیه، مالزی، اندونزی و چین. تأکید می‌کنم که این همکاری‌ها وارد فاز اجرایی شده‌اند و تنها روی کاغذ نیستند.»
از شعار تا اجرا؛ گام نخست اعتمادسازی
چیت‌ساز در پایان تأکید کرد که محور اصلی همایش ۹ آذر، پیوند دادن صاحبان ایده با سرمایه‌گذاران واقعی در فضای شفاف و عملیاتی است: «هدف ما این است که پروژه‌های واقعی و قابل سنجش معرفی شوند، نه شعارهای کلی. سرمایه‌گذار باید طرح، بازگشت سرمایه و امنیت حقوقی را ببیند.»
به گفته او، در این همایش از طرح‌های توسعه منظومه‌های ماهواره‌ای و پروژه‌های اقتصاد فضا نیز رونمایی خواهد شد.
رویداد امروز، تصویری واقع‌گرایانه از مسیر آینده اقتصاد دیجیتال ایران ارائه داد؛ مسیری که از «حکمرانی مقررات‌زده» به «سرمایه‌پذیری مبتنی بر اطمینان» گذر می‌کند. با وجود جذب ۱.۶ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی، هنوز چالش اصلی در فضای ICT، ثبات تصمیم‌گیری، شفافیت و تضمین عدم مداخله ناگهانی در بازارها است.
همایش ۹ آذر می‌تواند آزمونی برای سنجش میزان عملی شدن همین وعده‌ها باشد.
لینک کوتاه:
