درحالی‌که تجربه کاربران از خدمات دیجیتال بانکی همچنان با کندی اینترنت، ناکارآمدی سامانه‌ها و فقدان رقابت واقعی گره خورده، وزیر ارتباطات در جلسه نظارتی با مدیران پست‌بانک، خواستار حضور پررنگ این بانک در عرصه نئوبانک، اقتصاد دیجیتال و هوش مصنوعی شد؛ خواسته‌ای که با موانع قانونی، زیرساختی و نهادی جدی روبروست.
در ادامه سلسله نشست‌های پنج‌شنبه‌های نظارتی، نوبت به ارزیابی عملکرد پست‌بانک ایران رسید؛ بانکی که به‌عنوان بازوی تخصصی حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات شناخته می‌شود، اما در عمل، هنوز نقش فعالی در زیست‌بوم تحول دیجیتال کشور ایفا نکرده است.
به گزارش زیمانیوز، در این نشست سید ستار هاشمی، وزیر ارتباطات، با رویکردی راهبردی بر لزوم ورود پست‌بانک به عرصه نئوبانک، تأمین مالی حوزه فناوری و مشارکت جدی در پروژه‌های مرتبط با هوش مصنوعی تأکید کرد؛ اما پرسش مهم‌تر اینجاست: آیا بستر قانونی، فنی و نهادی برای چنین جهشی فراهم است؟
وقتی کندی اینترنت و ناکارآمدی سامانه‌ها مانع نئوبانک می‌شود
نئوبانک، مفهومی فراتر از صرفاً ارائه آنلاین خدمات بانکی است. ساختار نئوبانک‌ها نیازمند یک اکوسیستم هم‌زمان از زیرساخت دیجیتال پایدار، سرویس‌های آنی (Real-Time) و قانون‌گذاری چابک است. در حالی که کاربران ایرانی هنوز برای ورود به درگاه‌های بانکی یا انجام یک تراکنش ساده، با اختلالات شبکه و کندی اینترنت دست‌وپنجه نرم می‌کنند، آیا توسعه نئوبانک صرفاً به یک شعار تبدیل شده؟
از سوی دیگر، بانک مرکزی نیز هنوز مقررات مشخصی برای فعالیت نئوبانک‌ها، سطح دسترسی APIها، مدل‌های ارزیابی ریسک در خدمات هوشمند بانکی و نحوه نظارت بر الگوریتم‌های مبتنی بر AI تدوین نکرده است. در چنین فضای مبهمی، حرکت پست‌بانک به‌سوی بانکداری نوین، اگر با تکیه بر چارچوب سنتی فعلی باشد، خطرپذیر و کم‌اثر خواهد بود.
هوش مصنوعی بدون زیرساخت محاسباتی؟
وزیر ارتباطات در این جلسه بر ضرورت نقش‌آفرینی پست‌بانک در توسعه زیرساخت‌های هوش مصنوعی نیز تأکید کرد. اما برای میزبانی از مدل‌های زبانی یا تحلیل‌های کلان داده، زیرساخت‌های محاسباتی پیشرفته، سرمایه‌گذاری هدفمند و همکاری نزدیک با بخش خصوصی و مراکز علمی ضروری است؛ عواملی که در اکشن‌پلن ارائه‌شده، کمتر به‌صورت کمی و زمان‌بندی‌شده مطرح شده‌اند.
پست‌بانک؛ فرصتی در حال سوختن یا الگویی آینده‌نگر؟
اگرچه تأکید وزیر ارتباطات بر برنامه‌محور بودن، پاسخ‌گویی و ایجاد شاخص‌های ارزیابی عملکرد قابل‌تحسین است، اما واقعیت این است که تا زمانی که ناهماهنگی میان نهادهای بالادستی مانند بانک مرکزی، شورای عالی فضای مجازی و وزارت ارتباطات حل نشود، هیچ بانکی—even پست‌بانک—نمی‌تواند نقش پیشرو واقعی در نئوبانک و تأمین مالی فناوری ایفا کند.
در غیاب قوانین صریح، ارتباطات پایدار و هم‌راستایی نهادی، نوآوری به آسانی در بوروکراسی دفن می‌شود؛ همان‌گونه که تجربه‌های متعدد ناکام در بانکداری دیجیتال ایران نشان داده است.
جمع‌بندی: تحول دریجیتال در بانکداری
تحول دیجیتال در بانکداری، صرفاً با اراده یک وزارتخانه یا ارائه یک برنامه عملیاتی به‌ثمر نمی‌نشیند. برای تحقق نئوبانک واقعی، باید ابتدا مسائلی چون کندی اینترنت، خلأ قانونی و ناهماهنگی نهادی حل شود. در غیر این صورت، پست‌بانک ممکن است بار دیگر صرفاً نام «دیجیتال» را یدک بکشد، بی‌آنکه در قلب فناوری امروز جای گیرد.
لینک کوتاه:
